Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký - người thầy đầu tiên viết chữ bằng chân - đã qua đời tại thành phố Thủ Đức (TP.HCM), hưởng thọ 76 tuổi. Cả cuộc đời mình, thầy giáo Ký đã viết lên những câu chuyện về ý chí vượt khó vươn lên, truyền lửa cho nhiều thế hệ học sinh Việt Nam.

Nguyễn Ngọc Ký sinh ngày 28/6/1947, quê ở xã Hải Thanh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Cơn sốt ác tính năm lên 4 tuổi cướp đi đôi tay của cậu bé Ký. Tuy nhiên, nhưng ông đã vượt qua số phận, luyện viết bằng chân. Sau 2 năm học vỡ lòng, Nguyễn Ngọc Ký đã dần quen với việc viết bằng chân. 

Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký.

Năm lên 9 tuổi, cậu vào lớp 1 (theo chương trình giáo dục hệ 10 năm ở miền Bắc trước đây). Đến năm lớp 7, cậu đoạt giải năm cuộc thi giỏi toán toàn miền Bắc lúc đó. Năm 1962 - 1963, Nguyễn Ngọc Ký vinh dự được Bác Hồ hai lần tặng thưởng huy hiệu. 

Sau khi được tiếp xúc với tác phẩm Thép đã tôi thế đấy, Nguyễn Ngọc Ký đã chuyển từ toán sang văn chương. Từ năm 1966 đến 1970, Nguyễn Ngọc Ký học Ngữ văn tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. 

Năm 1963, thầy Ký được tỉnh Hà Nam Ninh (nay là Nam Định) cử đi dự kỳ thi học sinh giỏi toán toàn quốc và đứng thứ 5, được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng huy hiệu vì thành tích vượt khó học giỏi lần thứ hai.

Với việc viết lách, thầy Ký tự nhận đây cũng là sự nghiệp gian khổ. Bắt đầu từ năm học lớp 8 cho đến hết lớp 10, ông đã viết hàng trăm bài thơ, bài văn nhưng không có báo nào đăng. Cho đến khi bước vào đại học năm thứ nhất, bài thơ Núi bắt phi công của ông đã được đăng báo. 

Trong 4 năm học Đại học, dù bệnh tật luôn đe dọa tính mạng, song Nguyễn Ngọc Ký vẫn miệt mài đèn sách. Năm 1970, ông bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp và cũng trong năm này, ông cho ra đời tập truyện kí viết bằng chân đầu tiên với tựa đề Những năm tháng không quên (sau đổi là Tôi đi học và đã được tái bản nhiều lần).

Tốt nghiệp Đại học ngành Ngữ Văn, Nguyễn Ngọc Ký đã nghe theo lời khuyên của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng về Hải Hậu, Nam Định (quê ông) làm thầy giáo để “dạy các em phấn đấu vượt mọi trở ngại, khó khăn, góp phần thống nhất nước nhà”. 

Năm 1992, ông được nhận danh hiệu "Nhà giáo ưu tú". Sau đó một năm, thầy Ký cùng gia đình chuyển vào sinh sống và chữa bệnh tại TP.HCM, đồng thời chuyển công tác làm việc tại Phòng GD&ĐT quận Gò Vấp. 

Được biết để có thể giảng bài với đôi tay tật nguyền, thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký đã tự thiết kế các mô hình, dàn bài trên bìa một tờ giấy cứng, bên ngoài có một tờ giấy trắng che lại. Giảng đến đâu, ông dùng chân kéo tờ giấy che ở bên ngoài xuống, từ đó những con chữ xuất hiện. Cùng với đó là giọng giảng sinh động, truyền cảm, ông đã thuyết phục được học sinh. Trong bất cứ bài học nào ông cũng nghĩ ra những câu đố bằng thơ rất độc đáo. 

Ngoài dạy học, thầy Ký còn tham gia vào các hoạt động khác của đời sống, như các chương trình từ thiện, các cuộc nói chuyện với học sinh sinh viên trên mọi miền Tổ quốc, và là tư vấn viên tổng đài 1080. Cũng vào năm này, Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam đã tặng ông danh hiệu: "Người thầy đầu tiên của Việt Nam dùng chân để viết".

Tâm sự về nghề nghiệp, thầy Ký nói: “Nhờ nghề giáo mà tôi thực hiện được những ước mơ, hoài bão của mình, tham gia đóng góp được nhiều cho xã hội".

Nguyễn Ngọc Ký được tuổi trẻ cả nước biết đến là tấm gương sáng qua các bài học trong sách giáo khoa như: Em Ký đi học (sách tập đọc lớp 3 từ 1964-1983), Anh Ký đi học (sách Kể chuyện lớp 4 từ 1983-2000), Bàn chân kỳ diệu (sách Tiếng Việt lớp 4 từ 2000 đến nay). Ngoài ra, Ông cũng có hơn 1500 buổi trò chuyện truyền cảm hứng với học sinh trên khắp cả nước.

Câu chuyện về nghị lực vươn lên của Nguyễn Ngọc Ký trở thành tuổi thơ của nhiều thế hệ học trò

Cuộc đời và quá trình luyện viết của ông được Bộ Giáo dục và Đào tạo cho vào những trang sách giáo khoa như một lời động viên, khích lệ rằng mỗi người cần có ý chí nghị lực, quyết tâm cũng như hãy tin vào chính mình. Nguyễn Ngọc Ký từng hai lần được Chủ tịch Hồ Chí Minh thưởng huy hiệu vì thành tích vượt khó học giỏi.