Tết Nguyên đán năm nay sẽ là một dịp đặc biệt đối với gia đình anh Henry Koh, người Singapore, khi họ tổ chức lễ kỷ niệm "bình thường" đầu tiên sau khi phải sống chung với các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt của đại dịch COVID-19 khiến hầu như không thể tụ họp gia đình.

Koh, một nhà trị liệu hành vi 45 tuổi, mong đợi hơn 20 người tại nhà của anh ấy thưởng thức món salad lo hei truyền thống để mang lại may mắn và thịnh vượng, trước khi thưởng thức một bữa tiệc thịnh soạn gồm tôm cuộn và tàu hấp cao cấp.

"Tết Nguyên đán đối với tôi mọi năm đều giống nhau nhưng tôi có hai người thân lớn tuổi ở cùng, họ sẽ rất vui khi thấy họ hàng đến thăm họ," anh nói với This Week in Asia.

Các hoạt động lễ hội hầu như bị tắt tiếng trong hai năm qua, do các hạn chế đi lại và phong tỏa đã cản trở nghiêm trọng các cuộc tụ họp xã hội và hoạt động kinh tế trong bối cảnh nỗ lực ngăn chặn sự lây lan nhanh chóng của đại dịch COVID-19.

Cuộc sống gần như trở lại bình thường từ năm ngoái sau khi các chính phủ dần dỡ bỏ các biện pháp hạn chế đi lại, bao gồm cả việc di chuyển xuyên biên giới, nhưng sự phục hồi không nhanh như kỳ vọng do lạm phát gia tăng - một phần do cuộc xung đột Nga-Ukraina - đe dọa đẩy nền kinh tế toàn cầu vào tình trạng suy thoái.

Các hộ gia đình ở Singapore không tránh khỏi lạm phát tăng đột biến và một số đang cắt giảm. Nhà điều hành tour du lịch Stanley Foo, 46 tuổi, cho biết một số bạn bè của ông đang nghĩ đến việc bỏ ít tiền hơn vào bao lì xì năm nay.

Nhưng khi nói đến việc ăn mừng Tết Nguyên đán, Foo không có ý định giữ lại.

"Đây là cái Tết đầu tiên trong nhiều năm qua, năm ngoái chúng tôi không tổ chức được nhiều nên năm nay chúng tôi bắt đầu sớm. Dù mọi thứ đắt đỏ hơn nhưng chúng tôi vẫn tổ chức một bữa tối sum họp thịnh soạn", anh nói.

Sự hỗ trợ tích cực từ các Chính phủ

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều khó khăn sau tác động Covid-19, lạm phát, chi phí sinh hoạt tăng cao ảnh hưởng đáng kể đến khả năng chi tiêu của người tiêu dùng nhiều nước châu Á. Từ Hàn Quốc, Singapore cho đến Indonesia, nhiều nước trong khu vực đã triển khai một số biện pháp hỗ trợ để người dân có thể an tâm chi tiêu, mua sắm Tết.

Để hỗ trợ người dân an tâm đón Tết, Chính phủ Hàn Quốc đã lên kế hoạch tăng nguồn cung 16 mặt hàng thực phẩm có nhu cầu cao trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Bộ Tài chính Hàn Quốc dự kiến sẽ chi 23,5 triệu USD và phối hợp với các nhà bán lẻ để bình ổn giá các loại thực phẩm chính. Ngoài ra, giới chức nước này dự kiến sẽ giảm giá điện, khí đốt để hỗ trợ các gia đình thu nhập thấp trang trải chi phí sưởi ấm. Phí cầu đường cao tốc và đậu xe nơi công cộng cũng sẽ được miễn trong thời gian nghỉ lễ.

Bên cạnh rất nhiều chương trình, khuyến mãi của DN, với mục tiêu kích cầu tiêu dùng, Chính phủ Indonesia đã tạo điều kiện mở thêm chợ và không gian mua sắm cho người dân trong dịp lễ. Còn tại Singapore, mỗi hộ gia đình đều có thể đăng ký nhận phiếu giảm giá mua hàng trị giá 300 SGD dịp Tết này, đánh dấu nỗ lực của Chính phủ nhằm hỗ trợ người dân trong thời kỳ "bão giá".

Tại Trung Quốc, sau 3 năm hạn chế xuất nhập cảnh để chống dịch, nhiều địa phương đã chủ động thay đổi chính sách để thúc đẩy chi tiêu, tạo cơ hội cho người dân không chỉ đặt các tour du lịch, mà còn giải trí, mua sắm bù lại cho những năm trước. Đơn cử tại TP Hồi Hột, Nội Mông, chính quyền đã dành hơn 38 triệu USD để tặng phiếu mua hàng giảm giá cho người dân; TP Bảo Định, tỉnh Hà Bắc, đã dành hơn 100 triệu USD cho hoạt động tương tự.

Du lịch, đi lại tại Trung Quốc càng thuận lợi khi năm nay nhiều tuyến tàu hỏa cao tốc mới mở, các chuyến bay nội địa khôi phục như trước dịch. Đặc biệt, trong 7 ngày cao điểm Tết, từ 21 - 27/1, tất cả các tuyến đường bộ cao tốc đều "xả trạm" miễn phí. Theo số liệu từ Bộ Giao thông Trung Quốc, dịp "Xuân vận" năm nay kéo dài từ ngày 7/1 - 15/2 sẽ ghi nhận khoảng 2 tỷ chuyến đi lại tại nước này, nghĩa là gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái dù vẫn kém hơn một chút so với thời điểm trước dịch.

Các DN ngành dịch vụ trên khắp châu Á, từ Hàn Quốc, Nhật Bản đến Thái Lan, Campuchia đều đang "ăn mừng" với việc Trung Quốc chính thức mở lại biên giới ngay trước thềm Tết Nguyên đán. Trung Quốc là thị trường khách quốc tế lớn và chi tiêu nhiều nhất thế giới trước dịch, với hơn 154 triệu chuyến đi và gần 255 tỷ USD. Theo ghi nhận của Trip.com, dịch vụ đặt phòng của người từ Trung Quốc đi nước ngoài đã tăng 540% trong 7 ngày cao điểm Tết.

Sau khi nhiều nước phương Tây đưa ra nhiều biện pháp kiểm soát dịch bệnh với du khách đến từ Trung Quốc, hơn 50% số lượng tour đã đổi hành trình về châu Á, trong đó Thái Lan hưởng lợi nhiều nhất. Tại Thái Lan, 3 lãnh đạo hàng đầu của Bộ Y tế, Giao thông và Du lịch đã đích thân ra sân bay quốc tế ở Bangkok để tặng hoa cho đoàn khách Trung Quốc đầu tiên sau 3 năm dịch bệnh, trong chiến dịch chào đón phân khúc khách hàng quan trọng này mang tên "Trung Quốc trở lại".

Khó khăn Tết mùa lạm phát

Lạm phát xảy ra sớm hơn và trầm trọng hơn đối với các doanh nghiệp ở Việt Nam trong năm nay, nơi mà Tết Nguyên đán hay Tết thường gây ra những đợt tăng giá hàng hóa theo mùa.

Nguyễn Hoàng Việt, người điều hành một doanh nghiệp kinh doanh hạt cà phê trực tuyến, cho biết lạm phát liên quan đến Tết đã buộc anh phải lựa chọn giữa việc tăng giá với cái giá phải trả là lượng khách hàng nhỏ nhưng ngày càng tăng của mình, hoặc chịu lỗ.

"Tôi không thích việc tăng giá liên tục hoặc hàng năm mà không có giá trị 'thực' nào ngoài lý do là Tết vì nó gián tiếp gây ra lạm phát. Trả nhiều tiền hơn cho cùng một sản phẩm cũng gián tiếp làm giảm giá trị của đồng tiền", doanh nhân 23 tuổi cho biết.

Các doanh nghiệp ở Việt Nam cũng dự kiến sẽ thưởng Tết cho nhân viên.

Một nhà máy thuộc sở hữu của Nhật Bản đã bị chỉ trích nặng nề sau khi thưởng cho công nhân từ 50.000-100.000 đồng Việt Nam (dưới 5 USD), theo VNExpress, thấp hơn nhiều so với mức thông thường lên tới hàng triệu đồng Việt Nam.

Theo dữ liệu của chính phủ, tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam vẫn ở mức thấp 2,3% trong tháng 11, nhưng hoạt động sản xuất của các nhà máy chậm lại đã khiến 42.000 người mất việc làm trong khi 500.000 người khác thiếu việc làm tính đến ngày 7/12.

Tâm trạng phấn chấn hơn ở Nhật Bản, nơi chính quyền địa phương ở ba khu Phố Tàu lớn nhất của đất nước đang huy động mọi lực lượng để tổ chức một lễ hội lớn.

Sự kiện lớn nhất sẽ là Lễ hội đèn lồng Nagasaki kéo dài hai tuần, với hơn 15.000 chiếc đèn lồng sẽ được treo khắp thành phố để đánh dấu sự chuyển giao của âm lịch. Lễ kỷ niệm tương tự cũng sẽ được tổ chức tại Yokohama và Kobe.

Nền kinh tế đang gặp khó khăn của Nhật Bản đã nhận được một sự thúc đẩy sau khi chính phủ mở cửa lại biên giới cho khách du lịch và khách du lịch nước ngoài vào tháng 10. Đất nước này đã chào đón gần 500.000 lượt khách nước ngoài trong tháng đó, tăng hơn 2.000% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cái bóng của COVID-19

Tại Malaysia , các nhà chức trách dự kiến sẽ có khoảng 3,8 triệu phương tiện lưu thông trên đường cao tốc trước kỳ nghỉ cuối tuần khi các gia đình trở về quê đón năm mới.

Doanh số bán lẻ dự kiến cũng sẽ tăng mạnh trong bối cảnh người dân đổ xô mua mọi thứ từ thực phẩm đến đồ trang trí và quần áo mới, theo các bản tin địa phương, bất chấp chi phí sinh hoạt cao hơn do lạm phát trong năm qua.

Nhưng COVID-19 vẫn là mối lo ngại đối với một số người, những người thích giữ mọi thứ nhỏ gọn và thân mật ngay cả sau khi chính phủ bãi bỏ các quy tắc hạn chế tụ tập nơi công cộng.

"Năm vừa rồi nhìn chung cũng ổn, nhưng liên tục nhận được tin bạn bè, người thân có vấn đề về sức khỏe nên tôi cũng hơi lo lắng. Tôi vẫn cẩn thận khi ra ngoài," Lim Seng Haw, 44 tuổi, một nghệ sĩ vẽ tranh tường sống ở thủ phủ Kota Kinabalu của Sabah trên đảo Borneo thuộc Malaysia, cho biết.

Tuy nhiên, viễn cảnh đầy thách thức không nên ngăn cản các gia đình duy trì truyền thống, đặc biệt nếu nó chỉ được thực hiện mỗi năm một lần, theo Aaron Oon, người bản xứ Penang.

Oon, người có gia đình đã chuyển đến thủ đô Kuala Lumpur của quốc gia, sẽ không tổ chức một lễ kỷ niệm lớn vì một cái chết gần đây trong gia đình nhưng sẽ duy trì các tập tục văn hóa trong kỳ nghỉ.

"Dù năm đó có tồi tệ đến đâu, Tết Nguyên đán là thời điểm để tiêu tiền, lạc quan và ăn mừng. Chỉ cần vài ngày để không phải nghĩ đến những điều tồi tệ", người quản lý CNTT 39 tuổi nói.

"Truyền thống là thứ chúng ta cần truyền lại cho thế hệ tiếp theo".