Việc Mỹ dỡ bỏ các hạn chế đối với việc sử dụng tên lửa đạn đạo ATACMS của Ukraina có thể giúp nước này đẩy lùi lực lượng Nga đang cố gắng chiếm lại lãnh thổ mà Ukraina đã chiếm giữ vào đầu năm nay. Nó cũng có thể củng cố quyền lực của Ukraina trước khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đến Nhà Trắng vào tháng 1.

Tuy nhiên, đây có thể là một quyết định quá muộn màng trong việc phương Tây hỗ trợ Ukraina.

Tuần này, Chính quyền Biden đã dỡ bỏ các hạn chế đối với việc Ukraina sử dụng tên lửa do Mỹ cung cấp được gọi là ATACMS (Hệ thống tên lửa chiến thuật của quân đội). ATACMS có tầm bắn khoảng 300 km. Trước đó, Mỹ đã yêu cầu Ukraina chỉ sử dụng chúng để chống lại lực lượng Nga trên lãnh thổ Ukraina.

Điều này đã gây thất vọng lớn cho Ukraina, đặc biệt là khi họ không thể sử dụng chúng để chống lại các căn cứ bên trong Nga đã liên tục phóng tên lửa và máy bay không người lái tấn công vào các thành phố của Ukraina. Theo Liên Hợp Quốc, các cuộc tấn công của Nga vào Ukraina vào tháng 10 đã khiến 183 thường dân thiệt mạng và làm bị thương 903 người khác.

Chi tiết chính xác về sự thay đổi trong chính sách của Mỹ vẫn chưa được công bố. Tờ New York Times đưa tin rằng quyền tấn công lãnh thổ Nga ban đầu chỉ áp dụng cho việc tấn công lực lượng Nga đang tập trung ở khu vực Kursk.

Nga muốn giành lại hơn 500 km2 lãnh thổ bị Ukraina chiếm giữ trong một cuộc tấn công táo bạo vào tháng 8. Các cơ quan phương Tây tin rằng 50.000 quân đang tập trung ở phía Nga bao gồm hàng nghìn lính Triều Tiên.

Sự tham gia của Triều Tiên có thể là lý do chính thúc đẩy việc gỡ bỏ các giới hạn đối với ATACMS. Ngoài việc tăng cường cơ hội của Ukraina trong việc giữ vững vị thế của mình bên trong lãnh thổ Nga, động thái này cũng có thể ngăn cản Triều Tiên gửi thêm quân.

Sự hiện diện của Triều Tiên cũng cung cấp một số lý do chính đáng cho quyết định của Mỹ, xoa dịu mối lo ngại rằng Nga có thể coi đây là hành động leo thang.

Quyết định thận trọng của phương Tây

Nỗi lo sợ leo thang và khả năng xảy ra xung đột trực tiếp giữa Nga và NATO là lý do chính khiến Mỹ thận trọng cho đến nay.

Điều này một phần được thúc đẩy bởi sự đe dọa hạt nhân của Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tăng mức cảnh báo vào tháng 9, cảnh báo rằng việc cho phép vũ khí phương Tây tấn công Nga sẽ cấu thành "sự tham gia trực tiếp" của NATO vào cuộc chiến.

Nga tuyên bố, rõ ràng là không có cơ sở, rằng những vũ khí như vậy cần có nhân viên của phương Tây để điều khiển. Nga cũng tuyên bố tên lửa có thể cần tình báo phương Tây để đảm bảo nhắm mục tiêu chính xác.

Điện Kremlin đã phản ứng theo dự đoán trước thông báo của Mỹ trong tuần này, nói rằng nó sẽ "đổ thêm dầu vào lửa" cho cuộc chiến. Tuy nhiên, ATACMS đã được sử dụng chống lại các mục tiêu của Nga bên trong lãnh thổ có chủ quyền của Ukraina, đặc biệt là ở Crimea, nơi Moscow đã sáp nhập bất hợp pháp một thập kỷ trước.

Một số nguồn tin từ chính quyền Biden đã nói với giới truyền thông rằng nỗi lo sợ bị trả thù thông qua hành vi phá hoại cũng đã hình thành nên sự cảnh giác của chính quyền này về việc cho phép ATACMS tấn công Nga. Các cơ quan tình báo Nga đã tiến hành một chiến dịch phá hoại đáng kể ở châu Âu trong năm qua.

Thái độ e ngại rủi ro như vậy đã thể hiện rõ ngay từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraina vào năm 2022. Các nước phương Tây đã thể hiện mối quan ngại ở mọi bước đi về việc vượt qua cái gọi là "lằn ranh đỏ" của Putin.

Ban đầu họ ngần ngại cung cấp các loại thiết bị khác nhau – có thể là xe tăng, máy bay chiến đấu, tên lửa tầm ngắn hoặc tên lửa tầm xa. Sau đó, họ đặt ra các hạn chế về nơi và cách sử dụng chúng.

Liệu ATACMS có giúp Ukraina giành lợi thế?

Các hạn chế của Mỹ đối với việc sử dụng ATACMS đã khiến Anh và Pháp đặt ra các giới hạn tương tự đối với việc Ukraina sử dụng tên lửa Storm Shadow và SCALP, có tầm bắn 250 km. Có vẻ như động thái của Mỹ hiện sẽ cho phép Anh và Pháp noi theo trong việc nới lỏng các giới hạn đó.

Một sự gia tăng khác cho kho vũ khí của Ukraina có thể đến từ Đức, nơi đảng Xanh, đảng Dân chủ Xã hội và đảng đối lập Dân chủ Thiên chúa giáo ủng hộ việc chuyển giao tên lửa hành trình Taurus cho Ukraina, có tầm bắn 500 km.

Thủ tướng Olaf Scholz đã chặn điều này nhưng cuộc bầu cử hiện đã được lên lịch vào tháng 2.

Các quan chức Washington gần đây tuyên bố rằng ATACMS hiện sẽ có tác dụng hạn chế vì Nga đã di chuyển phần lớn vũ khí quan trọng, đặc biệt là máy bay chiến đấu, ra khỏi tầm bắn của chúng. Tuy nhiên, một số nhà phân tích quân sự tin rằng vẫn còn rất nhiều mục tiêu quân sự trong tầm bắn, có lẽ lên tới hàng trăm mục tiêu.

Bao gồm các trạm chỉ huy và liên lạc, trung tâm hậu cần, kho vũ khí, đơn vị tên lửa và biệt đội trực thăng. Việc di chuyển thiết bị xa hơn khỏi tiền tuyến sẽ gây khó khăn cho các hoạt động của Nga, kéo dài tuyến tiếp tế và kéo dài thời gian hỗ trợ trên không.

Sự ủng hộ của Nga đã tăng lên

Việc cho phép một quốc gia có chủ quyền đang bị xâm lược bất hợp pháp sử dụng vũ khí chống lại các mục tiêu quân sự bên trong quốc gia xâm lược khó có thể coi là leo thang.

Hơn nữa, như học giả người Nga Sergei Radchenko tại Mỹ chỉ ra, sẽ cực kỳ rủi ro đối với Nga, quốc gia có thành tích kém cỏi trên chiến trường Ukraina, nếu tấn công NATO để đáp trả.

Những cảnh báo của Nga về sự leo thang có vẻ còn vô lý hơn khi xét đến số lượng vũ khí và đạn dược khổng lồ mà Nga đã nhận được từ những người ủng hộ mình, thậm chí trước khi quân đội Triều Tiên tiến vào.

Triều Tiên đã bán cho Nga hàng trăm tên lửa đạn đạo và hàng triệu viên đạn. Và hiện tại, có thông tin cho rằng họ đang cung cấp cho Nga pháo tự hành và bệ phóng tên lửa nhiều nòng.

Iran đã cung cấp cho Nga hàng nghìn máy bay không người lái Shahed, công nghệ sản xuất máy bay không người lái, đạn dược và tên lửa tầm ngắn.

Và Trung Quốc bán cho Nga khoảng 300 triệu USD mỗi tháng các thiết bị sử dụng kép cần thiết cho sản xuất vũ khí, từ máy công cụ đến vi mạch. Nga thậm chí có thể đã thành lập một nhà máy sản xuất máy bay không người lái quân sự tại Trung Quốc.

Sự xuất hiện của Trump có ý nghĩa gì?

Nhà Trắng của Biden có thể tiếp tục nới lỏng các hạn chế sử dụng ATACMS bên trong nước Nga, ví dụ, cho phép sử dụng chúng ngoài khu vực Kursk, trong nỗ lực giúp Ukraina duy trì vị thế mạnh nhất có thể trước khi Trump nhậm chức.

Một số người Ukraina lo ngại Trump có thể cắt giảm sự ủng hộ dành cho Ukraina trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh nhanh chóng. Tuy nhiên, những người khác tin rằng Trump có thể hữu ích như chính quyền Biden, xét đến sự thận trọng của chính quyền Biden và nhu cầu Trump phải được coi là một nhà đàm phán đáng tin cậy, thay vì "bán đứng" Ukraina.

Một số người trong nhóm mới của Trump, đáng chú ý là Cố vấn An ninh Quốc gia sắp nhậm chức Mike Waltz, đã phát biểu, mặc dù không rõ ràng, về việc sử dụng triển vọng hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho Ukraina làm đòn bẩy để thúc đẩy Putin đàm phán.

Nhưng sự lạc quan về vấn đề này phải được bù đắp bằng sự hiện diện mạnh mẽ trong Nội các mới của ông và nhóm thân cận gồm những người chỉ trích mạnh mẽ viện trợ cho Ukraina hoặc thậm chí là những người biện hộ cho Nga.

Cũng có khả năng lớn là chính quyền Trump sẽ hủy bỏ quyết định dỡ bỏ các hạn chế đối với việc sử dụng ATACMS.

(Nguồn: Asia Times)