Trung Quốc đang vượt Mỹ trong nghiên cứu trí tuệ nhân tạo, gióng lên hồi chuông cảnh báo ở phía bên kia Thái Bình Dương khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tranh giành quyền lực tối cao của AI.

Theo Nikkei Asia năm 2020, Trung Quốc lần đầu tiên vượt qua Mỹ về số lượng các bài báo học thuật về AI được trích dẫn. Đây là thước đo chất lượng của một nghiên cứu. Trước đó, Mỹ luôn vượt qua các quốc gia khác về nghiên cứu AI.

Theo báo cáo của Đại học Stanford, tỷ lệ trích dẫn các bài báo học thuật liên quan đến AI của Trung Quốc là 20,7%, cao hơn con số 19,8% của Mỹ.

Kể từ năm 2012, Trung Quốc đã xuất bản 240.000 bài báo học thuật về AI, đánh bại Mỹ (150.000).

Các nghiên cứu của Trung Quốc cũng có chất lượng xuất sắc trong lĩnh vực nhận dạng và tạo hình ảnh.

Một lý do khiến Trung Quốc rất mạnh về AI là lượng dữ liệu khổng lồ mà nó tạo ra. Đến năm 2030, ước tính có khoảng 8 tỷ thiết bị tại đây sẽ được kết nối với IoT. Chúng gắn vào ô tô, cơ sở hạ tầng, robot và các thiết bị khác, tạo ra lượng dữ liệu khổng lồ.

Weilin Zhao, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu Itochu, nói rằng Trung Quốc coi AI là một giải pháp để lấp đầy sự thiếu hụt lao động trong tương lai.

AI được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp và có tác động lớn đến lợi thế cạnh tranh và an ninh quốc gia.

Vào tháng 3, Ủy ban An ninh Quốc gia Mỹ về Trí tuệ Nhân tạo đã cảnh báo Mỹ có thể mất lợi thế về AI vào tay Trung Quốc.

Hồi tháng 6, Trung Quốc gây xôn xao dư luận khi sinh viên “ảo” Hua Zhibing nhập học Đại học Thanh Hoa. Hua có thể tiếp thu hình ảnh, nhân vật, video và có khả năng nhận thức như một đứa trẻ 6 tuổi.

Trong vòng một năm, Hua sẽ biết cách suy nghĩ như một đứa trẻ 12 tuổi, theo Tân Hoa xã. Hứa biết làm thơ, vẽ tranh và dự định sau này sẽ làm lập trình web.

Hua dựa trên Wudao 2.0, một mô hình AI được phát triển dưới sự chỉ đạo của Học viện Trí tuệ Nhân tạo Bắc Kinh. Mục đích là phát triển một dạng AI tiêu chuẩn hóa có khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ trí tuệ khác nhau từng dành riêng cho con người.

Hua có khả năng xử lý hình ảnh và ngôn ngữ tiên tiến, nhờ vào công việc của hơn 100 nhà nghiên cứu. Công cụ này có nhiều thông số hơn gấp 10 lần - thước đo mức độ thông minh của một mô hình AI - so với GPT-3 ra mắt lần đầu ở Mỹ vào năm 2020 và thu hút sự chú ý khi có khả năng viết một bài luận trôi chảy.

Theo Phó giáo sư Mamoru Komachi của Đại học Tokyo Metropolitan, để phát triển AI với năng lực này cần nguồn nhân lực và tài chính rất lớn. Chỉ có rất ít người chơi lớn làm được. 

Trung Quốc có một loạt các học viện và công ty có thể duy trì lợi thế về AI, bao gồm Đại học Thanh Hoa, Đại học Bắc Kinh, Học viện Khoa học, Baidu và Xiaomi. Tất cả đều tham gia Học viện Trí tuệ Nhân tạo Bắc Kinh, tác giả của Wudao 2.0.

Mặc dù các doanh nghiệp và trường đại học của Mỹ vẫn mạnh về AI, nhưng vị thế ngày càng tăng của Trung Quốc là rất rõ ràng. Năm 2019, tại Hội nghị Hệ thống Xử lý Thông tin Thần kinh - hội nghị hàng đầu về AI, các chuyên gia Trung Quốc chiếm 29% số bài thuyết trình, tiếp theo là Mỹ với 20%.

Trung Quốc đang rất nỗ lực để phát triển tài năng trên sân nhà. Đại học Thanh Hoa và Đại học Giao thông Thượng Hải - hai trường nổi tiếng về nghiên cứu AI tiên tiến - và một số trường khác với khoảng 2.000 nhà nghiên cứu đã xuất bản nghiên cứu.

Năm 2017, Trung Quốc đưa ra Kế hoạch phát triển AI thế hệ mới với mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo toàn cầu. Các công ty cũng ngày càng tinh vi hơn, ví dụ như iFlytek đã giành được giải thưởng tổng hợp giọng nói quốc tế 14 năm liên tiếp.