Trong một bài báo được xuất bản trong tuần này, tờ Wall Street Journal cho biết một cuộc suy thoái dự kiến sẽ diễn ra ở Mỹ sẽ ảnh hưởng nặng nề đến những người Mỹ giàu nhất so với những người ở dưới đáy. Nhưng các nhà phân tích nói rằng, có những lý do để tin rằng bất kỳ cuộc suy thoái sắp tới nào cũng sẽ diễn ra giống như những lần trước, gây tổn hại nhiều nhất cho những người nghèo nhất.

Ngay cả khi các nhà kinh tế không hoàn toàn nhất trí trong việc dự báo một cuộc suy thoái của Hoa Kỳ vào năm 2023, thì có một chút nghi ngờ rằng tốc độ tăng trưởng sẽ chậm lại đáng kể.

David Philippy, một nhà sử học chuyên về tư tưởng kinh tế Hoa Kỳ tại Đại học CY Cergy Paris, lưu ý: "Trong bối cảnh này, một "sự giàu có" sẽ tạo ra sự khác biệt lớn so với "mô hình thông thường, trong đó những người nghèo nhất là những người chịu thiệt đầu tiên".

Một tiêu đề của tờ Washington Post vào cuối tháng 12 đã tuyên bố: "Những người công nhân đang gánh chịu gánh nặng của suy thoái".

Những đợt sa thải gần đây trong ngành công nghệ làm tăng thêm câu chuyện về những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi nền kinh tế đang chậm lại, với tờ Washington Post đưa tin rằng hơn 80.000 nhân viên công nghệ đã bị sa thải vào cuối tháng 11. Và đó là trước khi các thông báo từ các công ty khác theo sau như Amazon cho biết vào ngày 4 tháng 1 rằng họ có kế hoạch sa thải 18.000 công nhân trong năm nay.

Nhưng cần lưu ý rằng nhiều công ty tuyên bố sa thải nhân công trên diện rộng có lịch sử trả lương hậu hĩnh cho nhân viên. Mức lương trung bình hàng năm tại Meta – công ty mẹ của Facebook – là 295.785 USD/năm, trong khi tại Twitter, mức lương trung bình hàng năm là 232.626 USD, theo Wall Street Journal (gấp khoảng năm lần thu nhập trung bình hàng năm ở Mỹ). Cả hai công ty đã tuyên bố sa thải lớn.

Tình trạng của thị trường chứng khoán là một yếu tố khác, rộng lớn hơn, làm cạn kiệt hầu bao của những người Mỹ giàu có. Đối với Phố Wall, năm 2022 là năm tồi tệ nhất kể từ năm 2008: S&P 500 – chỉ số của 500 công ty hàng đầu của Mỹ – giảm 20%. Các công ty công nghệ là một số cổ phiếu bị ảnh hưởng nặng nề nhất trên chỉ số này.

Martial Dupaigne, một nhà kinh tế tại Trường Kinh tế Toulouse và Đại học Paul-Valéry ở Montpellier, cho biết mặc dù quyền tiếp cận thị trường chứng khoán đã phần nào dân chủ hóa trong những năm gần đây, nhưng quyền sở hữu cổ phiếu chủ yếu vẫn chỉ dành cho những người giàu có.

Vì vậy, tình hình hiện tại có thể đặc biệt tồi tệ đối với họ, Dupaigne tiếp tục. "Giá cổ phiếu đạt mức ngoạn mục trong đại dịch Covid, với các công ty như Apple và [công ty mẹ của Google] Alphabet chứng kiến giá trị của họ tăng khoảng một nghìn tỷ USD trong hai năm. Nếu không có sự phục hồi trở lại, sự sụt giảm định giá hiện tại này có thể khiến các nhà đầu tư giàu có vào các công ty này mất một khoản tiền rất lớn", ông giải thích.

Ở dưới cùng của sự phân chia giàu nghèo, mọi thứ đang được cải thiện một cách đáng ngạc nhiên. Tobias Broer, một nhà kinh tế tại Trường Kinh tế Paris cho biết, điều này là do thị trường lao động đang ở "trạng thái tương đối lành mạnh đối với những người lao động phổ thông đang tìm kiếm việc làm".

Không giống như những gã khổng lồ công nghệ, các công ty tuyển dụng lao động ở mức thấp hơn trong thang lương đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân viên mới. Ví dụ, lĩnh vực khách sạn vẫn còn thiếu khoảng một triệu lao động so với tháng 2 năm 2022, khi các ca nhiễm Covid bắt đầu bùng phát. Điều đó đặt người lao động vào một vị trí thuận lợi để đàm phán tăng lương.

Thật vậy, thu nhập của các hộ gia đình nghèo nhất đã tăng 7% kể từ cuối năm 2021, Cục Dự trữ Liên bang cho biết.

Tất cả những yếu tố này sẽ làm cho cuộc suy thoái dự kiến chưa từng có nhưng các chuyên gia nói rằng cuộc khủng hoảng kinh tế có thể kết thúc theo kiểu truyền thống.

Một số công ty phi công nghệ nổi bật đã tuyên bố sa thải đáng kể – đáng chú ý nhất là Goldman Sachs nhưng vẫn còn "quá sớm để khái quát hóa" về tình trạng dư thừa nhân viên văn phòng bằng cách ngoại suy từ làn sóng công bố của các công ty công nghệ, Broer nói.

Và các triệu phú không phải là những người duy nhất sở hữu cổ phiếu. "Chúng ta không được quên rằng các quỹ hưu trí [chẳng hạn như 401Ks] cũng được liên kết với thị trường chứng khoán, vì vậy nếu nó giảm, rất nhiều người bình thường tiết kiệm cho hưu trí của họ sẽ bị ảnh hưởng", Philippy nhận xét.

Các nhà phân tích cũng cho rằng việc tập trung vào sức mạnh hiện tại của thị trường lao động đối với những người lao động được trả lương thấp là điều ngắn hạn. Pierre Gervais, một chuyên gia về lịch sử kinh tế Hoa Kỳ tại Đại học Sorbonne Nouvelle, cho biết so sánh việc sa thải công nghệ với thị trường lao động năng động này "không có ý nghĩa gì, bởi vì các nhà quản lý cấp trung và cao cấp có xu hướng thất nghiệp trong thời gian ngắn hơn nhiều".

Chưa kể rằng các biện pháp như tăng lãi suất để chống lạm phát tràn lan ở những nơi như Mỹ sẽ gây tổn hại nhiều nhất cho những người nghèo nhất. Nếu các ngân hàng trung ương và các chính trị gia muốn giảm lạm phát xuống mục tiêu 2%, thì "họ sẽ phải đẩy mức tăng lương xuống và điều đó sẽ dẫn đến thị trường lao động cho những người lao động được trả lương thấp ngày càng xấu đi", Philippy nói.

Và trong khi các giám đốc điều hành cấp cao đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ bất ổn kinh tế vào lúc này, tiền lệ trong quá khứ cho thấy một cuộc suy thoái sẽ có hiệu ứng domino, cuối cùng làm tổn thương những người dễ bị tổn thương về kinh tế. Gervais cho biết: "Một số cuộc suy thoái lớn ở Mỹ bắt đầu với sự sụp đổ của thị trường chứng khoán ảnh hưởng đến hầu bao của những người giàu có, bao gồm cả cuộc khủng hoảng năm 2008.

Gervais cho biết bài báo trên tờ Wall Street Journal "không thực sự thuyết phục, bởi vì toàn bộ bài báo nhằm mục đích đối chiếu tình hình của quản lý cấp trung và cấp cao với tình hình của những người lao động phổ thông, trong khi không nhóm nào thực sự giàu có", Gervais nói. "Ngược lại, giới siêu giàu không bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế."

Philippy đồng ý. Ông nói, bài báo của WSJ "không thực sự quan tâm đến giới siêu giàu ở Mỹ, những người có thu nhập chủ yếu đến từ vốn" và những người ít bị ảnh hưởng bởi tình trạng sa thải hoặc sự sụt giảm tạm thời của thị trường chứng khoán.

(Theo France 24)