Sáng 15/12, nhóm 3 nữ sinh lớp 11 với ý tưởng dùng tế bào gốc phục hồi mắt bị đục thủy tinh thể đã giành giải Nhất cuộc thi Sáng tạo tế bào gốc do Viện Tế bào gốc trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP HCM phối hợp tổ chức.

Ba nữ sinh lớp 11 giành giải Nhất cuộc thi Sáng tạo tế bào gốc năm 2024 (Ảnh: vnexpress)

Ý tưởng đến với nhóm khi ông nội của Hà Anh - một trong 3 nữ sinh, mắc chứng đục thủy tinh thể và gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Nhóm muốn tìm một giải pháp có thể giúp ông cũng như những người đục thủy tinh thể khác.

Giải pháp của nhóm là tạo ra một thủy tinh thể tự nhiên bằng cách sử dụng tế bào gốc từ phôi thai người bằng công nghệ kỹ nghệ mô sử dụng tế bào gốc và các khung ngoại bào, hợp chất cao phân tử. Dung dịch chứa tế bào gốc sau khi tạo thành được tiêm vào mắt giúp tạo ra thủy tinh thể mới. Đây là cách tiếp cận định hướng phát triển sản phẩm hỗ trợ bệnh nhân liên quan thoái hóa thị giác.

Trưởng nhóm Đặng Thiên Hương chia sẻ em bắt đầu học và tìm hiểu về tế bào gốc từ năm lớp 9. Nhận thấy phương pháp phẫu thuật đục thủy tinh thể hiện tại còn nhiều hạn chế như người bệnh có thể bị chảy máu, nhiễm trùng, sau phẫu thuật mắt cũng không khôi phục hoàn toàn và có khả năng tái phát bệnh, Huơng và nhóm cho rằng giải pháp dùng tế bào gốc có thể giúp dứt điểm tình trạng đục thủy tinh thể và giảm nguy cơ tái phát.

Theo PGS.TS Phạm Văn Phúc, Viện trưởng Viện tế bào gốc, Trưởng ban giám khảo cuộc thi, ý tưởng ban đầu của nhóm khó khả thi do liên quan đến vấn đề đạo đức trong y khoa khi sử dụng tế bào gốc từ phôi thai người. Tuy nhiên, nhóm đã đặt vấn đề sẽ sử dụng tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPSC), tương tự tế bào gốc phôi người nhưng được tạo ra nhân tạo. Đây là phương pháp từng đoạt giải Nobel năm 2012.

"Chúng tôi đánh giá rất cao vốn kiến thức sâu rộng của nhóm với ý tưởng thay thế tế bào gốc từ phôi người mà không vi phạm đạo đức", PGS Phúc cho biết.

Sơ đồ ý tưởng trên poster của nhóm về quy trình phát triển tế bào gốc trị đục thủy tinh thể (Ảnh: Vnexpress)

Theo PGS, mặc dù đây mới chỉ là ý tưởng nhưng giải pháp này đã thể hiện sự hiểu biết sâu về chuyên ngành của nhóm. Tiếp theo, nhóm sẽ cần nuôi cấy được tế bào gốc, chế tạo hỗn hợp tiêm vào mắt. Đây là một hướng đi không dễ dàng và cần rất nhiều công sức nghiên cứu.

Giải Nhì trị giá 20 triệu đồng được Ban tổ chức trao cho ý tưởng ứng dụng tế bào gốc hỗ trợ điều trị chứng suy giảm trí nhớ (Alzheimer) của nhóm sinh viên trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia TP HCM).

Giải Ba được trao cho nhóm sinh viên trường Đại học Khoa học Tự nhiên với ý tưởng ứng dụng tế bào gốc điều trị bệnh thoái hóa khớp.

Sáng tạo tế bào gốc là cuộc thi thường niên dành cho học sinh và sinh viên cả nước. Với chủ đề "Tế bào gốc và lão hóa", cuộc thi năm nay tìm kiếm những ý tưởng giúp con người sống khỏe mạnh và trường thọ hơn bằng tế bào gốc.

Để giúp các nhóm từng bước hiện thực hóa ý tưởng, Ban tổ chức phối hợp với các trung tâm ươm tạo, doanh nghiệp tham gia hỗ trợ tài chính, cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, chuyên gia để các nhóm có điều kiện thực hiện nghiên cứu tiếp theo.