Về tình hình sức khỏe của bệnh nhân phi công người Anh đang điều trị Covid-19, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, hiện tại bệnh nhân vẫn trong tình trạng nguy kịch. Bệnh nhân bị tổn thương phổi mức độ lớn, có chỉ định ghép phổi, đây là giải pháp duy nhất cứu sống bệnh nhân. 

Theo ông Long, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) và Trung tâm điều phối ghép tạng quốc gia đang khởi động chương trình tìm nguồn cho tạng đủ điều kiện. Trường hợp bệnh nhân hoàn toàn âm tính với Covid-19, các bác sĩ sẽ chuyển bệnh nhân về Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM).

Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) đang nghiên cứu xem xét các văn bản quy định pháp lý, xác định chi phí điều trị, chi phí ghép để tìm kiếm nguồn tài trợ. Chi phí trung bình cho một ca ghép phổi từ 1,5-2 tỷ đồng và nhiều hơn tùy thuộc vào thời gian hồi sức sau ghép. 

Ông Long nhấn mạnh hiện bệnh nhân đang có biểu hiện nhiễm trùng nhiều tạng, nên đang tập trung điều trị nhiễm trùng và hồi sức trước khi chỉ định ghép phổi. 

Ông Long cho biết, thế giới đã có 3 bệnh nhân Covid-19 nặng được ghép phổi thành công, Việt Nam cũng đã từng ghép phổi thành công một số ca. Vì vậy Việt Nam có đủ năng lực và trình độ để thực hiện ca phẫu thuật cho bệnh nhân này. Hiện các bác sĩ ưu tiên tìm tạng hiến tặng từ người hiến đã chết não. 

Việc tiến hành ghép phổi là lấy phổi bệnh và thay thế bằng phổi lành từ người còn sống hoặc chết não, có thể diễn ra ở một bên hoặc cả hai bên phổi. 

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Ước, Giám đốc Trung tâm Tim mạch Lồng Ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội), ca ghép phổi đầu tiên ở nước ta là từ người hiến chết não, được thực hiện vào 12/12/2018. 

Bệnh nhân 17 tuổi mắc bệnh mô bào phổi (thể đặc biệt của ung thư) giai đoạn cuối và suy đa tạng rất nặng, vừa được ra viện mới đây bởi quá trình theo dõi sau ghép rất nan giải.

Ông Nguyễn Hữu Ước cho biết ghép phổi là kỹ thuật ghép tạng khó nhất vì phổi là cơ quan hô hấp đảm bảo oxy cho cơ thể, nếu ghép tim khó 1 thì ghép phổi khó 10. Các bác sĩ phải chọn đánh giá tình trạng phổi người cho và người nhận một cách cẩn thận. Sau khi ghép chăm sóc phổi ghép thành phổi khỏe, thực hiện được chức năng cũng rất khó, bởi khi được cắt ra, phổi đã bị tổn thương nên nguy cơ nhiễm trùng cao hơn các tạng khác.

Trước khi ghép phổi, người bệnh cần đánh giá bởi nhiều bác sĩ chuyên khoa như nội phổi, tim mạch, phẫu thuật lồng ngực và gây mê hồi sức... cũng như kiểm soát kỹ những bệnh nền. Người bệnh phải được tiến hành các xét nghiệm cần thiết. Tuy nhiên sau khi ghép có thể có biến chứng như tắc đường thở, phù phổi nặng, tràn dịch trong phổi, nhiễm trùng, chảy máu.

Đặc biệt, thải ghép phổi là nguy cơ lớn nhất sau phẫu thuật ghép phổi, đây là một phản ứng bình thường của cơ thể khi xuất hiện mô lạ hay vật lạ. Lúc này người bệnh cần dụng thuốc nhằm đánh lừa hệ miễn dịch không tấn công vào tạng ghép, để tạng tiếp tục sống trong cơ thể mới.

TS.BS Nguyễn Bách, Trưởng khoa Thận học - Lọc máu, Bệnh viện Thống nhất TP.HCM cho biết việc hiện tạng của người cho còn sống cần quy trình rất chặt chẽ, an toàn tuyệt đối. Người hiến tạng sẽ được tư vấn về việc ảnh hưởng sức khỏe của việc lấy đi bớt một bộ phận cơ thể, cách giữ gìn sức khỏe sau mổ hiến tạng. Người hiến được xét nghiệm kiểm tra chức năng toàn bộ cơ thể, nhóm máy, hệ gen  HLA, các bệnh lý nhiễm trùng, viêm gan siêu vi, HIV, EBV, các bệnh hệ thống, ung thư và chức năng của tạng hiến.

Người nhận cũng phải đảm bảo sức khỏe để trải qua một cuộc phẫu thuật ghép tạng. Cac chức năng của hệ cơ quan quan trọng phải đảm bảo, không mắc các bệnh lý nhiễm khuẩn, như vậy tỷ lệ thành công mới cao và chăm sóc sau mổ thuận lợi nhất.

Quy trình chuyên môn hiến tạng của người cho chết não cũng tương tự người cho sống. Tuy nhiên, đối với người hiến tạng chết não, các bác sĩ sẽ chú trọng duy trì tuần hoàn, huyết áp để đảm bảo cho tạng hiến còn được chức năng tốt nhất có thể.

TS Bách cho biết kết quả thành công khi phẫu thuật phụ thuộc vào sự chuẩn bị trước mổ, tình trạng sức khoẻ của người nhận tạng, độ hòa hợp miễn dịch (HLA) giữa người cho và người nhận tạng. Ngoài ra, kỹ thuật và năng lực chuyên môn của kíp ghép tạng của quyết định sự thành công của ca ghép.