Hai phần ba các nhà kinh tế trưởng khu vực công và tư nhân được WEF khảo sát dự đoán một cuộc suy thoái toàn cầu trong năm nay, với khoảng 18% cho rằng điều đó "rất có thể xảy ra" - nhiều hơn gấp đôi so với cuộc khảo sát trước đó được thực hiện vào tháng 9/2022.

"Môi trường lạm phát cao, tăng trưởng thấp, nợ cao và phân hóa cao hiện nay làm giảm động lực cho các khoản đầu tư cần thiết để phục hồi tăng trưởng và nâng cao mức sống cho những người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới", Giám đốc điều hành WEF Saadia Zahidi cho biết trong một tuyên bố kèm theo kết quả khảo sát.

Cuộc khảo sát của WEF dựa trên 22 câu trả lời từ một nhóm các nhà kinh tế cấp cao đến từ các cơ quan quốc tế bao gồm Quỹ Tiền tệ Quốc tế, các ngân hàng đầu tư, các công ty đa quốc gia và các tập đoàn tái bảo hiểm.

Trong khi đó, một cuộc khảo sát về thái độ của các CEO do PwC công bố tại Davos hôm 16/1 là ảm đạm nhất kể từ khi công ty kiểm toán "Big Four" đưa ra cuộc thăm dò cách đây một thập kỷ, đánh dấu sự thay đổi đáng kể so với triển vọng lạc quan vào năm 2021 và 2022.

Tuần trước, Ngân hàng Thế giới đã cắt giảm dự báo tăng trưởng năm 2023 xuống mức gần với suy thoái đối với nhiều quốc gia do tác động của việc tăng lãi suất của ngân hàng trung ương ngày càng gia tăng, cuộc xung đột Nga-Ukraina vẫn tiếp diễn và các động cơ kinh tế lớn của thế giới ngừng hoạt động.

Các định nghĩa về yếu tố cấu thành suy thoái khác nhau trên khắp thế giới nhưng nhìn chung đều bao gồm viễn cảnh nền kinh tế bị thu hẹp, có thể kèm theo lạm phát cao trong kịch bản "lạm phát đình trệ".

Về lạm phát, cuộc khảo sát của WEF cho thấy có sự khác biệt lớn giữa các khu vực: Tỷ lệ kỳ vọng lạm phát cao vào năm 2023 dao động từ chỉ 5% đối với Trung Quốc đến 57% đối với châu Âu, nơi tác động của việc tăng giá năng lượng vào năm ngoái đã lan rộng ra toàn bộ nền kinh tế.

Phần lớn các nhà kinh tế nhận thấy chính sách thắt chặt tiền tệ hơn nữa ở châu Âu và Mỹ (59% và 55% tương ứng), với các nhà hoạch định chính sách bị mắc kẹt giữa những rủi ro thắt chặt quá nhiều hoặc quá ít.

Yuvraj Narayan, phó giám đốc điều hành và giám đốc tài chính của công ty hậu cần toàn cầu DP World có trụ sở tại Dubai, cho biết: "Rõ ràng là nhu cầu giảm mạnh, hàng tồn kho không được giải phóng hết, các đơn đặt hàng không được thực hiện", theo Reuters.

"Có quá nhiều hạn chế được áp đặt. Nó không còn là một nền kinh tế toàn cầu chảy tự do và trừ khi họ tìm ra giải pháp phù hợp, nó sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn", ông nói, nhóm dự kiến giá cước sẽ giảm từ 15% đến 15%. 20% vào năm 2023.

Hạn chế cắt giảm nhân sự

Matthew Prince, giám đốc điều hành của công ty dịch vụ đám mây Cloudflare, cho biết hoạt động internet đang chỉ ra sự suy thoái kinh tế.

"Kể từ dịp năm mới, khi tôi bắt chuyện với các CEO của các công ty công nghệ khác, họ kiểu như 'bạn có nhận thấy bầu trời đang sụp đổ không?'", ông nói với Reuters.

Khảo sát của PwC cho thấy niềm tin của các công ty vào triển vọng tăng trưởng của họ giảm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008, mặc dù phần lớn các CEO không có kế hoạch cắt giảm quy mô lực lượng lao động trong 12 tháng tới hoặc cắt giảm thù lao khi họ cố gắng giữ chân nhân tài.

Chủ tịch toàn cầu của PwC, Bob Moritz, cho biết: "Họ đang cố gắng giảm chi phí mà không thay đổi nguồn nhân lực và sa thải nhiều nhân viên".

Jenni Hibbert, một đối tác của Heidrick & Struggles ở London, cho biết hoạt động đang bình thường hóa và công ty tìm kiếm giám đốc điều hành đang nhận thấy "dòng chảy ít hơn một chút" sau hai năm tăng trưởng mạnh mẽ.

Ông Hibbert nói: "Chúng tôi đang nghe cùng một bức tranh hỗn hợp từ hầu hết các khách hàng của mình. Mọi người mong đợi một thị trường sẽ gặp nhiều thách thức hơn".

Cắt hỗ trợ 

Không ở đâu tác động thực tế của suy thoái kinh tế rõ ràng hơn trong nỗ lực giải quyết tình trạng đói nghèo toàn cầu.

Peter Sands, giám đốc điều hành của Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét, cho biết ngân sách viện trợ phát triển ở nước ngoài đang bị cắt giảm do các nhà tài trợ bắt đầu cảm thấy khó khăn, trong khi suy thoái kinh tế sẽ ảnh hưởng nặng nề đến việc cung cấp dịch vụ y tế địa phương.

Một mối quan tâm chung của nhiều người tham gia Davos là mức độ không chắc chắn tuyệt đối trong năm tới - từ thời gian và cường độ của cuộc chiến Ukraina cho đến các động thái tiếp theo của các ngân hàng trung ương hàng đầu nhằm giảm lạm phát bằng các đợt tăng lãi suất sâu.

Giám đốc tài chính của một công ty giao dịch công khai của Mỹ cho biết, ông đang chuẩn bị các kịch bản rất khác nhau cho năm 2023 trước những bất ổn kinh tế - phần lớn liên quan đến xu hướng lãi suất trong năm nay.

Mặc dù có rất ít hy vọng có thể xảy ra, nhưng một số người lưu ý rằng một cuộc suy thoái toàn diện có thể khiến các kế hoạch thắt chặt chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương lớn khác phải tạm dừng, khiến việc vay nợ ngày càng trở nên đắt đỏ.

Sumant Sinha, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của tập đoàn năng lượng sạch Ấn Độ ReNew Power, nói: "Tôi muốn triển vọng trở nên yếu hơn một chút để lãi suất của Fed bắt đầu giảm và toàn bộ việc rút thanh khoản của các ngân hàng trung ương toàn cầu giảm bớt".

Ông nói: "Điều đó sẽ mang lại lợi ích không chỉ cho Ấn Độ mà còn trên toàn cầu", đồng thời cho biết thêm đợt tăng lãi suất hiện tại đang khiến các công ty năng lượng sạch tài trợ cho các dự án thâm dụng vốn của họ trở nên đắt đỏ hơn.

Rủi ro suy thoái

Người đứng đầu Quỹ Tiền tệ Quốc tế, bà Kristalina Georgieva, cảnh báo rằng 1/3 nền kinh tế toàn cầu có thể bị suy thoái trong năm nay.

Mặc dù lạm phát ở các nền kinh tế tiên tiến như Mỹ và khu vực đồng tiền chung châu Âu dường như đã đạt đến đỉnh điểm, nhưng vẫn ở mức cao kỷ lục, buộc các ngân hàng trung ương phải tiếp tục tăng mạnh lãi suất. Điều đó có nghĩa là chi phí đi vay cao hơn khi nền kinh tế đang chậm lại. Vì thế, có nguy cơ làm trầm trọng cuộc khủng hoảng nợ toàn cầu ở các nước đang phát triển, bao gồm cả châu Phi. Ngân hàng Thế giới cảnh báo cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay có thể khiến tình trạng nghèo đói gia tăng ở vùng cận Sahara châu Phi, nơi có khoảng 60% người nghèo cùng cực trên thế giới.

Cuộc khảo sát rủi ro hàng năm do WEF công bố tuần trước cho thấy khủng hoảng chi phí sinh hoạt toàn cầu do đại dịch Covid-19 và xung đột Nga-Ukraine sẽ là những rủi ro kinh tế lớn nhất trong năm 2023, đồng thời cảnh báo tình trạng khan hiếm nguồn cung lương thực và năng lượng có thể sẽ kéo dài trong hai năm tới.

Trong khi đó, Chủ tịch WEF Borge Brende nhận định diễn đàn WEF lần thứ 53 sẽ diễn ra trong bối cảnh địa chính trị và địa kinh tế phức tạp nhất trong nhiều thập kỷ. "Trên thực tế, kinh tế toàn cầu đang đối mặt nguy cơ suy thoái, chúng ta chưa tìm được lời giải cho nỗi lo ngại về rủi ro tăng trưởng giảm tốc, lạm phát cao và nợ nần chồng chất" - Chủ tịch WEF nói.

Bên cạnh đó, giới phân tích cho rằng trong bối cảnh đại dịch Covid-19, đối đầu kinh tế - chính trị gia tăng và xung đột Nga-Ukraine tiếp diễn, xu hướng toàn cầu hóa có thể đang dần bị thế chỗ.

Theo tờ DW, thế giới ngày nay đang ở một khúc quanh quan trọng, điều cần thiết là sau cuộc họp kéo dài 5 ngày, WEF 2023 cần đưa ra một hành động tập thể táo bạo hơn.

(Nguồn: Reuters/DW)