Tháng 4 này, bầu trời đêm sẽ được khoác lên mình một tấm áo choàng lấp lánh, sẵn sàng chiêu đãi những người yêu thiên văn một bữa tiệc ánh sáng đầy màu sắc. Từ những vệt sao băng rực rỡ, ánh trăng tròn dịu dàng đến màn vũ điệu uyển chuyển của các hành tinh, tất cả hòa quyện tạo nên một bức tranh thiên nhiên kỳ diệu. Dù bạn là một nhà thiên văn học chuyên nghiệp hay chỉ đơn giản là một người yêu thích vẻ đẹp của bầu trời đêm, tháng 4 này sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm khó quên.

1. "Cuộc hội ngộ" giữa Mặt Trăng và cụm sao Pleiades (Ngày 1 tháng 4)

Mở đầu tháng 4, vào ngày Cá tháng Tư, bầu trời đêm sẽ chứng kiến một sự kiện đặc biệt: Mặt trăng lưỡi liềm duyên dáng "ghé thăm" cụm sao Pleiades, một trong những cụm sao sáng nhất và dễ nhận biết nhất bằng mắt thường. Nằm cách Trái đất khoảng 410 năm ánh sáng, trong chòm sao Kim Ngưu, Pleiades, hay còn được biết đến với cái tên "Bảy chị em", hiện lên như một nhóm sao nhỏ gọn và quyến rũ.

Thực tế, cụm sao này chứa hơn 1.000 ngôi sao, nhưng chỉ khoảng sáu ngôi sao đủ sáng để chúng ta có thể chiêm ngưỡng mà không cần sự hỗ trợ của ống nhòm hay kính thiên văn. Những ngôi sao trẻ tuổi này, với tuổi đời ước tính chưa đến 100 triệu năm, tỏa ra ánh sáng xanh lam rực rỡ, dễ dàng nhìn thấy từ Trái đất.

2. "Trăng Hồng" tròn đầy (Ngày 13 tháng 4)

“Trăng tròn màu hồng” mọc phía sau Tượng Nữ thần Tự do ở Thành phố New York vào năm 2021. Mặc dù có tên như vậy, nhưng mặt trăng không chuyển sang màu hồng mà được đặt tên theo những bông hoa nở vào mùa xuân và năm nay sẽ trông nhỏ hơn một chút dưới dạng trăng siêu nhỏ.

Siêu trăng mọc phía sau Nhà hát Opera Sydney ở Úc vào ngày 27 tháng 4 năm 2021.

Đến ngày 13 tháng 4, bầu trời đêm sẽ được tô điểm bởi ánh trăng tròn tháng 4, hay còn gọi là "Trăng Hồng". Tên gọi này không xuất phát từ màu sắc của Mặt trăng, mà từ thời điểm xuất hiện của nó. "Trăng Hồng" đánh dấu sự nở rộ của rêu hồng, hay hoa phlox lan, một trong những loài hoa dại đầu tiên của mùa xuân.

Đặc biệt, trăng tròn tháng 4 còn là một "micromoon". Khác với siêu trăng, micromoon xảy ra khi Mặt trăng nằm ở điểm xa nhất so với Trái đất trên quỹ đạo hình elip của nó, được gọi là apogee. Vào ngày 13 tháng 4, Mặt trăng sẽ cách Trái đất khoảng 252.000 dặm, khiến nó trông nhỏ hơn và mờ hơn bình thường một chút.

3. "Vũ điệu" của bốn hành tinh (Ngày 17 tháng 4)

Vào rạng sáng ngày 17 tháng 4, những người yêu thiên văn ở Nam bán cầu sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng màn trình diễn ngoạn mục của bốn hành tinh: Sao Thủy, Sao Kim, Sao Thổ và Sao Hải Vương. Chúng sẽ cùng nhau xếp hàng thấp trên bầu trời phía đông, tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp. Ba hành tinh đầu tiên có thể dễ dàng quan sát bằng mắt thường, trong khi Sao Hải Vương mờ nhạt hơn, sẽ hiện rõ hơn khi nhìn qua ống nhòm hoặc kính thiên văn.

Ở Bắc bán cầu, các hành tinh này cũng xuất hiện, nhưng bầu trời sẽ hơi sáng, ảnh hưởng đến khả năng quan sát. Tuy nhiên, Sao Kim vẫn sẽ tỏa sáng rực rỡ, bởi nó là thiên thể sáng nhất trên bầu trời đêm, chỉ sau Mặt trời và Mặt trăng.

4. Sao Thủy ở vị trí ly giác phía tây lớn nhất (Ngày 21 tháng 4)

Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng Sao Thủy, ngày 21 tháng 4 sẽ là cơ hội tốt nhất. Vào thời điểm này, hành tinh này sẽ đạt đến vị trí ly giác phía tây lớn nhất, một trong hai điểm trên quỹ đạo mà nó ở xa Mặt trời nhất. 

Do Sao Thủy quay quanh Mặt trời rất gần, nó thường bị ánh sáng Mặt trời che khuất. Vì vậy, thời kỳ ly giác là thời điểm lý tưởng để quan sát hành tinh này. Tuy nhiên, hãy nhớ cẩn thận, tránh nhìn trực tiếp vào Mặt trời, đặc biệt là khi sử dụng ống nhòm hoặc kính thiên văn.

5. Mưa sao băng Lyrid (Ngày 21-22 tháng 4)

Phi hành gia Don Pettit đã chụp được một thiên thạch Lyrid đang lao vút qua bầu khí quyển của Trái Đất từ trên Trạm vũ trụ quốc tế. Được chụp trong Chuyến thám hiểm 30, hình ảnh cho thấy Florida, Cuba và Atlanta bên dưới, với tia sét chiếu sáng những đám mây và ánh đèn thành phố mờ dần thành những vệt đỏ khi trạm di chuyển trong quá trình phơi sáng năm giây.

Từ ngày 17 đến ngày 26 tháng 4, bầu trời đêm sẽ trở nên sống động với những vệt sao băng rực rỡ của trận mưa sao băng Lyrid. Đỉnh điểm của trận mưa sao băng này sẽ rơi vào khoảng ngày 21-22 tháng 4, với số lượng sao băng có thể lên tới 18 vệt mỗi giờ trong điều kiện lý tưởng.

Tuy nhiên, do Mặt trăng sẽ tròn 40%, ánh trăng có thể làm lu mờ một số sao băng mờ hơn. Mưa sao băng Lyrid được đặt tên theo chòm sao Lyra, nơi các sao băng dường như xuất phát, và có nguồn gốc từ sao chổi C/1861 G1 Thatcher. Đây là một trong những trận mưa sao băng lâu đời nhất, với những ghi chép quan sát có niên đại hơn 2.700 năm.

6. "Mặt cười" thiên hà (Ngày 25 tháng 4)

Vào rạng sáng ngày 25 tháng 4, một hiện tượng thú vị sẽ xuất hiện trên bầu trời đêm: một "khuôn mặt cười" thiên hà. Sao Kim và Sao Thổ sẽ nằm gần nhau, và cả hai đều nằm gần Mặt trăng lưỡi liềm đang tàn. Nếu bạn nghiêng đầu và sử dụng trí tưởng tượng, bạn có thể hình dung ra một khuôn mặt đang mỉm cười.

Ngoài ra, bạn cũng có thể quan sát hiện tượng "ánh đất" trên Mặt trăng. Phần tối của Mặt trăng lưỡi liềm đôi khi được chiếu sáng bởi ánh sáng phản xạ từ Trái đất, tạo nên một ánh sáng mờ ảo kỳ diệu.

7. Điều kiện ngắm sao lý tưởng (Ngày 27 tháng 4)

Vào ngày 27 tháng 4, Mặt trăng non sẽ mang đến bầu trời đêm tối đen, tạo điều kiện lý tưởng để quan sát các thiên thể mờ nhạt. Nếu bạn có một chiếc kính thiên văn đủ mạnh, hãy tải xuống một ứng dụng ngắm sao để khám phá những điều kỳ diệu của vũ trụ, từ các hành tinh xa xôi, tinh vân huyền ảo đến những thiên hà bao la.

Mặc dù Mặt trăng sẽ không thể nhìn thấy vào đêm nay, nhưng nó sẽ là một siêu trăng, đạt đến điểm gần Trái đất nhất trên quỹ đạo của nó, hay còn gọi là cận điểm.