Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đang lấy ý kiến các đơn vị liên quan về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi. Điểm đáng chú ý ở dự thảo mới nhất lần này là việc cơ quan soạn thảo bổ sung chế độ thai sản đối với người tham gia BHXH tự nguyện. Theo đó, họ sẽ được hưởng ba chế độ là lương hưu, thai sản và tử tuất.
Cụ thể, dự thảo Luật của Bộ LĐ-TB&XH quy định điều kiện hưởng chế độ thai sản là người lao động (NLĐ) phải đóng BHXH tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Mức hưởng chế độ thai sản là 2 triệu đồng cho một con mới sinh, nguồn chi do ngân sách Nhà nước đảm bảo.
Trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH tự nguyện mà bị tử vong sau khi sinh con, cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được hưởng trợ cấp thai sản. Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH tự nguyện đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản thì chỉ cha hoặc mẹ được hưởng chế độ thai sản 2 triệu đồng.
Ngoài ra, Bộ LĐ-TB&XH cũng đề xuất khuyến khích NLĐ tham gia BHXH khi về hưu. Theo đó, người đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH thì khi tính mức lương hưu hằng tháng, mỗi năm đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu tương ứng với tỉ lệ hưởng lương hưu là 2,5%, mức tối đa bằng 75%,
Trường hợp người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH thì khi tính mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, mỗi năm đóng BHXH sau độ tuổi nghỉ hưu cao hơn số năm tương ứng với tỉ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng hai tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Trong trường hợp quy định này được thông qua, người lao động nếu nghỉ hưu chưa được mức lương hưu tối đa 75% mà đóng tiếp sẽ có tỉ lệ cộng tương ứng là 2,5% mỗi năm thay vì mức cộng bình thường là 2%. Đồng thời mức hưởng trợ cấp một lần cũng cao hơn gấp đôi.
Hiện cả nước có 17,5 triệu người tham gia BHXH, đạt 38,08% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó số người tham gia BHXH bắt buộc hơn 16 triệu người; số người tham gia BHXH tự nguyện gần 1,5 triệu người năm 2022.
Từ năm 2018, Nhà nước hỗ trợ 10% mức đóng tính trên thu nhập tháng bằng chuẩn nghèo nông thôn, khuyến khích các tỉnh thành trích thêm ngân sách hỗ trợ lao động. Từ năm 2022, tiền đóng BHXH tự nguyện tăng lên, mức thấp nhất 330.000 đồng. Hỗ trợ của Nhà nước cao nhất 99.000 đồng với hộ nghèo.
BHXH tự nguyện hiện có hai chế độ thụ hưởng là hưu trí và tử tuất, không có thai sản, ốm đau, bệnh nghề nghiệp hay tai nạn lao động như BHXH bắt buộc.
