Các nhà khoa học tại Đại học California, Los Angeles (UCLA) vừa công bố một bước đột phá quan trọng trong điều trị đột quỵ với loại thuốc đầu tiên có khả năng phục hồi chức năng não và vận động mà không cần đến quá trình vật lý trị liệu dài hạn.

Sau quá trình sàng lọc và nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học tại UCLA đã xác định hai hợp chất tiềm năng, trong đó loại thuốc mang tên DDL-920 do chính UCLA phát triển giúp phục hồi hoàn toàn khả năng kiểm soát vận động ở mô hình thử nghiệm, điều mà nhiều bệnh nhân đột quỵ chưa từng có cơ hội lấy lại.

Đây được xem là một cột mốc quan trọng trong nghiên cứu y học bởi từ trước tới nay chưa từng có loại thuốc nào được chứng minh là có hiệu quả trong việc phục hồi chức năng, khiến bệnh nhân đột quỵ chỉ có thể tìm đến vật lý trị liệu để giúp xây dựng lại các đường truyền tín hiệu của não nhằm phục hồi chức năng vận động.

"Mục tiêu của chúng tôi là tạo ra một loại thuốc mà bệnh nhân có thể sử dụng để đạt được hiệu quả tương tự như phục hồi chức năng", S. Thomas Carmichael, giáo sư và chủ nhiệm khoa Thần kinh UCLA, chia sẻ. Theo ông, phương pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ hiện nay còn nhiều hạn chế về hiệu quả thực tế, chủ yếu vì hầu hết bệnh nhân không thể duy trì cường độ tập luyện cần thiết sau đột quỵ.

"Hơn nữa, phục hồi sau đột quỵ không giống như hầu hết các lĩnh vực y học khác như tim mạch, bệnh truyền nhiễm hay ung thư khi có các loại thuốc điều trị trực tiếp. Phục hồi chức năng là một phương pháp y học vật lý đã tồn tại hàng thập kỷ; chúng ta cần đưa phục hồi chức năng vào kỷ nguyên của y học phân tử", giáo sư cho biết.

Cơ chế hoạt động của DDL-920

Nghiên cứu trên mô hình chuột đã giúp các nhà khoa học xác định một khu vực trong não bị mất kết nối sau đột quỵ. Vùng này không nằm tại vị trí tổn thương chính, mà ở xa hơn, nơi các tế bào thần kinh bị cô lập và không thể tự tái kết nối. Điều này khiến bệnh nhân phải đối mặt với hàng loạt sự suy giảm nghiêm trọng về chức năng vận động.

Phân tích sâu hơn cho thấy, đột quỵ làm gián đoạn hoạt động của các tế bào thần kinh parvalbumin, một nhóm tế bào đóng vai trò quan trọng trong chức năng não và hành vi của một cá nhân, trong đó có cả vận động. Những tế bào này đóng vai trò kiểm soát một loại sóng não gọi là dao động gamma, yếu tố bị mất đi sau khi đột quỵ xảy ra.

Thử nghiệm trên chuột cho thấy loại thuốc DDL-920 có khả năng khôi phục dao động gamma này, từ đó tái kết nối các tế bào thần kinh và chữa lành tổn thương não mà không cần đến vật lý trị liệu truyền thống.

Bước đầu cho một liệu pháp đột phá

Dù kết quả thử nghiệm trên chuột rất hứa hẹn, DDL-920 vẫn cần trải qua các nghiên cứu lâm sàng trên người để đánh giá tính an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng loại thuốc này có thể mở ra cơ hội mới cho hàng triệu bệnh nhân đột quỵ.

Việc phục hồi sau đột quỵ phụ thuộc vào vị trí tổn thương trong não, và quá trình này thường kéo dài, đầy thách thức. Nếu DDL-920 có thể giúp não tự tái kết nối, đây sẽ là một bước ngoặt lớn cho nhóm bệnh nhân không có can thiệp y tế nào khác ngoài vật lý trị liệu, giúp bệnh nhân đột quỵ có cơ hội phục hồi nhanh chóng hơn.

"Tăng cường chức năng của tế bào thần kinh parvalbumin thông qua liệu pháp dược lý giúp cải thiện vận động sau đột quỵ, mô phỏng quá trình phục hồi chức năng", nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.

Các chuyên gia cũng cho rằng, phát hiện này không chỉ xác định rõ hơn vai trò của các mạch não trong phục hồi sau đột quỵ, mà còn mở đường cho phương pháp điều trị phục hồi phân tử đầu tiên, hứa hẹn một tương lai mới cho hàng triệu bệnh nhân trên thế giới.