Ảnh minh họa: ITN

Trong những năm đầu đời, đặc biệt là từ 0 đến 6 tuổi, trẻ em bước vào giai đoạn được các chuyên gia gọi là “thời gian vàng” để phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và nhân cách. Đây cũng là khoảng thời gian quan trọng để hình thành kỹ năng sống cơ bản và thói quen ăn uống lành mạnh, đặt nền tảng cho sức khỏe và hành vi lâu dài trong tương lai.

Kỹ năng sống không thể “đợi lớn rồi học”

Không ít phụ huynh quan niệm rằng kỹ năng sống như tự phục vụ, giao tiếp, xử lý tình huống là điều trẻ có thể học dần khi đi học phổ thông. Tuy nhiên, theo các chuyên gia giáo dục, giai đoạn mầm non chính là thời điểm tối ưu để trẻ làm quen và thực hành kỹ năng sống thông qua các hoạt động phù hợp với lứa tuổi.

Theo chuyên gia giáo dục mầm non: “Trẻ nhỏ không học kỹ năng qua lý thuyết mà bằng trải nghiệm thực tế. Từ việc tự mặc quần áo, cất đồ chơi sau khi chơi xong, đến việc chia sẻ với bạn bè, tất cả đều là nền tảng để trẻ hình thành sự tự tin, khả năng thích nghi và tinh thần trách nhiệm.”

Các mô hình giáo dục sớm hiện đại đều lồng ghép kỹ năng sống vào hoạt động thường ngày: từ giờ ăn, giờ chơi đến tham gia chăm sóc cây cối, làm việc nhóm, giao tiếp với người lớn. Nhờ đó, trẻ học được cách ứng xử, điều chỉnh cảm xúc và dần phát triển trí thông minh xã hội - yếu tố ngày càng được đánh giá cao trong thế kỷ 21.

Ăn uống lành mạnh hình thành từ nhỏ để phát triển bền vững

Bên cạnh kỹ năng sống, thói quen ăn uống cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, tình trạng trẻ kén ăn, lệ thuộc đồ ăn nhanh, nước ngọt và thực phẩm chế biến sẵn đang gia tăng đáng kể.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng: “Vị giác của trẻ nhỏ rất dễ thích nghi. Nếu được tiếp xúc sớm và thường xuyên với thực phẩm lành mạnh (rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám), thì khả năng trẻ duy trì được thói quen này đến tuổi trưởng thành là rất cao.”

Thay vì ép ăn hay dụ bằng phần thưởng, các chuyên gia khuyến khích phụ huynh cùng trẻ chuẩn bị bữa ăn, tham gia vào quá trình chọn món, làm bếp. Đây không chỉ là hoạt động gắn kết gia đình mà còn giúp trẻ có thái độ tích cực với thực phẩm, hiểu về giá trị dinh dưỡng và chủ động lựa chọn món ăn tốt cho sức khỏe.

Gia đình và nhà trường đóng vai trò đồng hành không thể thiếu

Việc giáo dục kỹ năng sống và thói quen ăn uống lành mạnh không thể tách rời vai trò của gia đình và nhà trường. Nếu ở trường, trẻ được học qua các hoạt động nhóm, thực hành theo chương trình, thì ở nhà, sự nhất quán của phụ huynh mới là yếu tố giúp duy trì và củng cố những gì đã học.

Trong bối cảnh hiện đại, khi trẻ có thể dễ dàng tiếp cận thiết bị điện tử và thực phẩm chế biến, thì việc chủ động giáo dục kỹ năng sống và dinh dưỡng sớm không chỉ là sự đầu tư cho hiện tại mà còn là đặt nền móng cho tương lai khỏe mạnh và hạnh phúc của mỗi đứa trẻ.

“Giai đoạn vàng chỉ đến một lần trong đời mỗi đứa trẻ. Nếu bỏ lỡ, sẽ rất khó để bù đắp,” cho thấy tầm quan trọng của việc đầu tư đúng và đủ cho trẻ ngay từ những năm đầu.

Cha mẹ, nhà trường và toàn xã hội cần cùng nhau kiến tạo môi trường sống tích cực, nơi trẻ được phát triển kỹ năng, được ăn lành mạnh, được lắng nghe và lớn lên trong tình yêu thương, sự hướng dẫn khoa học. Đó là chìa khóa để nuôi dưỡng một thế hệ công dân khỏe mạnh, bản lĩnh và có trách nhiệm trong tương lai.