Số đỏ là tiểu thuyết văn học nổi tiếng của nhà văn Vũ Trọng Phụng - người được mệnh danh là "ông vua phóng sự đất Bắc". Tác phẩm được đăng ở Hà Nội báo từ số 40 ngày 7/10/1936 và được in thành sách lần đầu vào năm 1938. Nhiều nhân vật và câu nói trong tác phẩm đã đi vào cuộc sống đời thường và tác phẩm đã được dựng thành kịch, phim.
Nhân vật chính của Số đỏ là Xuân - biệt danh là Xuân Tóc đỏ, từ chỗ là một kẻ bị coi là hạ lưu, bỗng nhảy lên tầng lớp danh giá của xã hội nhờ trào lưu Âu hóa của giới tiểu tư sản Hà Nội khi đó. Sử dụng nghệ thuật trào phúng, nhà văn Vũ Trọng phụng đã tố cáo những trò giả dối, lố lăng của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời, đồng tiền và danh vọng làm băng hoại những giá trị đạo đức truyền thống của con người.
Đoạn trích "Hạnh phúc của một tang gia" trong Số đỏ được đưa vào giảng dạy trong sách Ngữ Văn 11, được xem là một trong những phân đoạn đỉnh cao của sự trào phúng.
Được biết, Số đỏ được xuất bản ở nhiều nước bao gồm Đức, Mỹ, Trung Quốc... Đây là một trong những tác phẩm văn học Việt Nam có nhiều bản dịch tiếng nước ngoài nhất.
"Số đỏ" được xuất bản tại nhiều nước |
Năm 2002, một trong những bản dịch Số đỏ thành công nhất đã được phát hành tại Mỹ. Bản dịch có tên gọi Dumb Luck, là công sức của GS.TS Peter Zinoman và vợ là Nguyễn Nguyệt Cầm. Năm 2003, tờ Los Angeles Times đã chọn bản dịch này là một trong những cuốn sách hay nhất của năm. Tiểu thuyết cũng được xếp vào danh mục tác phẩm văn học kinh điển Việt Nam được giảng dạy tại các giảng đường đại học trên toàn nước Mỹ.
Nhà văn Vũ Trọng Phụng |
Năm 2021, bản Số đỏ tiếng Trung Quốc do PGS Hạ Lộ (ĐH Bắc Kinh) dịch cũng được độc giả Trung Quốc vô cùng yêu thích. Trên Douban (ứng dụng mạng xã hội trò chuyện, kết bạn từ Trung Quốc với các tính năng đặc biệt như: tham gia bầu chọn, vote cho bộ phim truyền hình, ca sĩ,...), độc giả Trung Quốc chấm điểm 8.0 cùng rất nhiều nhận xét tích cực.
Không ít độc giả Trung Quốc gọi Số đỏ là "Kiệt tác". Một độc giả để lại bình luận: "Giờ tôi đã hiểu vì sao người ta gọi Vũ Trọng Phụng là "Balzac của Việt Nam". (Honoré de Balzac là nhà văn hiện thực Pháp lớn nhất nửa đầu thế kỷ 19, bậc thầy của tiểu thuyết văn học hiện thực).
Năm 2022, Das große Los - bản tiếng Đức của tác phẩm văn học Số đỏ được ra mắt độc giả nước này. Đảm nhận việc dịch tác phẩm nổi tiếng này của Vũ Trọng Phụng là hai dịch giả Hoàng Đăng Lãnh và Rodion Ebbighausen. Dịch giả Rodion Ebbighausen từng nói rằng đặc tính hài hước, vấn đề gìn giữ truyền thống và cách tân khiến Số đỏ có tính toàn cầu.
"Tuyệt không dấu vết" và những hoang đường có thật của văn học
Câu chuyện của "Tuyệt không dấu vết" quả nhiên vẫn được đặt trong lòng Phố, một “sợi chỉ đỏ xuyên suốt”, kiến tạo nên sinh quyển tiểu thuyết Nguyễn Việt Hà.