Bùi Mai Hạnh

Bùi Mai Hạnh, tốt nghiệp Trường Viết văn Nguyễn Du khóa 5, là một cây bút đã quen thuộc với độc giả văn chương Việt Nam. Chị từng gây tiếng vang với tác phẩm Lê Vân – Yêu và Sống (chắp bút tự truyện, NXB Hội Nhà Văn, 2006) và tập thơ Hồn và Xác (NXB Hội Nhà Văn, 2012). Nay, chị trở lại thi đàn với tập thơ đặc sắc Người Hát.

Tập thơ gồm hai phần chính: Phần 1 – Người Hát và Phần 2 – Người Huýt Sáo. Với bút pháp vừa hiện thực vừa siêu thực, Người Hát là hành trình “lột xác” để tìm lại chính mình của tác giả và thế hệ của chị. Tác phẩm tôn vinh vẻ đẹp bình dị và những giá trị tinh thần cốt lõi trong cuộc sống đời thường.

Nếu Người Hát là những bài thơ như tiếng hát mò mẫm trong bóng tối của khổ đau, thì Người Huýt Sáo lại mở ra một thế giới rộn ràng niềm vui và tự do, hòa quyện giữa hạnh phúc gia đình, tình yêu con người và thiên nhiên.

Sau đây, xin giới thiệu một số bài thơ trích từ tập Người Hát (NXB Hội Nhà Văn, 

HỒN VÀ XÁC

Bài thơ ra đời khi tôi chưa đầy 18 tuổi. Trên căn gác xép nhà bố mẹ ở ngõ Thổ Quan, Khâm Thiên. Nửa đêm tỉnh dậy, viết. Kết bằng câu hỏi. Bốn chục năm sau, tôi mới tìm được câu trả lời.

xác đây rồi

hồn lang bạt tận đâu?

hồn nhăn nhó

xác cười ngặt nghẽo

hồn thủy chung xác thì bạc bẽo

thượng đế ơi,

người quá bất công?

xác lìa hồn

xác có cũng như không?

hồn lìa xác

hồn chơi vơi phiêu lãng!

hồn mặc xác phơi mình dầy dạn

xác mặc hồn trăn trở đớn đau

xác với hồn

ta vẫn phải có nhau

mà cô độc

hai tầng đời riêng biệt

hồn đắm chìm ban mai tinh khiết

xác lê la ngập ngụa dòng đời

hồn là tôi, xác cũng là tôi

dẫu linh hồn chối từ thân xác

có ai yêu tôi

cả xác với hồn?

có tôi

có tôi

có tôi… 

ĐÁY MỘNG

Rất nhiều giấc mơ, tỉnh dậy là quên. Nhưng giấc mơ này thì găm vào tôi mãi mãi…

cơn ác mộng đã qua

bóng tối đã bị đẩy lùi vào khu vườn ánh sáng

lắng nghe hơi thở anh mong manh

tất cả những ngọn đèn sẽ được thắp hết đêm

trên những chuyến tàu chờ đầy tội phạm

qua những trại giam những hố chôn những lò thiêu hoàn vũ

con tàu hối hả nghiến xuống đường ray tóe máu

em cũng hối hả đi đỡ đẻ cho đàn bướm mới sinh

em chìa cho anh lưỡi gươm tuốt trần

kẻ thù chìm trong biển người thân thiết

cánh bướm nở ra gương mặt tử thần

anh kiêu hãnh khoét sâu vết thương trên ngực

tình yêu ư? đừng hoài công kiếm tìm!

anh ở đâu? anh ở đâu? tiếng em hú hoang đêm

anh vẫn ngủ nguyên lành bên em run rẩy

lá màn trắng rung rinh chạm vào em thật gần

kinh hoàng nhìn những sự thật đáy mộng

cái sự thật sẽ phơi trần chúng ta khi mặt trời lên

NGƯỜI HÁT

thức dậy rượu đêm thắp nến,

uống - tiếng - hát - em…

bài thánh ca…

giọng nữ đồng trinh

em hát, cho loài người còn mãi khát vọng

em hát, cho trái đất mong manh còn mãi đức tin không bằng cớ

em hát, cho bừng nở nỗi buồn cái đẹp – con nợ…

cho tình yêu vô vị lợi

những tia nắng hào phóng

những giọt mưa thanh tẩy

những luồng gió tinh khôi

cho mỗi sương mai tái sinh một nhành hoa một cọng cỏ một con kiến

cho tháng ngày hấp hối tuyệt vọng kiếm tìm

cho gội rửa nghi ngờ cay đắng nhờn tởm vấy bẩn kiếp người

cho sự sống thét gào trên nấm oan mồ

cho cái chết cứng khô đóng đanh mặt mày chiến tranh

cho rực rỡ rừng, cho hoan ca đất, cho hả hê sóng

cho sụt – lở, cho réo – sôi, cho tung – hê, cho nổi – loạn…

bầm môi giọng đẹp

hát đi em,

thiên thần đến muộn

tia nắng sót lại giấc mộng ban chiều

và âm nhạc lời thánh

ngân rung ngọn nến

bất tử

NHÀ MÌNH

ánh lửa hồng má người nhóm lửa, xao xuyến ngày Đông thứ nhất,

người chồng trở về nhà, mang theo hơi lạnh thung lũng núi thiêng.

căn nhà gỗ sực nức mùi thơm trà gừng, ong rừng cho mật,

người vợ ngẩng lên, chìa má đỏ nóng bỏng, đòi hôn...

hạnh phúc nhỏ nhoi đến từ bóng tối hỗn mang, nỗi đau chôn kín của anh và em, của bố mẹ tổ tiên...

niềm vui giản đơn bên bếp lửa gia đình, thắp lên từ triệu triệu kiếp trước,

bữa tối, và những câu chuyện cổ, khép lại một ngày ngọt ngào thấm mệt,

bay vào giấc mơ chúng mình, lời ca dao buồn vui mưa nắng tái sinh...

này anh,

chẳng nơi đâu ấm bằng NHÀ MÌNH...

 MẸ DẠY ANH CẦM KIM KHÂU

em bắt gặp anh ngồi khâu gấu quần,

mũi chỉ to cồ cộ.

chiếc kim nhỏ trượt khỏi hai ngón tay đàn ông vụng về may vá

anh ngẩng lên cười: “mẹ dạy anh cầm kim khâu, ngày bé

mẹ dạy anh đắp những miếng vá…”

(hihi… Có thể em là “miếng vá”... đời anh?)

em bắt gặp anh ngồi đơm lại cúc áo

chiếc áo len mẹ đan cho anh thời trẻ

len lông cừu chưa bao giờ rẻ

mẹ tiết kiệm lương cha hàng tuần

anh tự hào: “Mẹ dạy anh biết tự chăm sóc mình”.

mẹ dạy anh nâng niu giữ gìn đồ đạc

mẹ dạy anh dùng giầy đến khi rách

mẹ dạy anh chỉ cần sắm dăm ba bộ quần áo thật tốt

thoải mái phù hợp trong từng sự kiện.

mẹ dạy anh không lãng phí

không để lại thức ăn thừa trong đĩa.

không chờ đợi ai rửa bát dĩa của mình.

mẹ còn dạy anh nghiền khoai tây, làm nước sốt, dọn bếp sau nấu ăn

và uống rượu nhảy múa say sưa hết mình dịp lễ hội…

mẹ dạy anh yêu lao động từ sáng đến tối

mẹ dạy anh luôn có lòng xót thương

mẹ dạy anh không gian dối tham lam

đặc biệt, mẹ dạy anh biết tôn trọng người khác ý kiến 

mẹ dạy anh nắn nót ký tên lên giấy

thủa anh bi bô tập viết tên mình

trải bao lầm lỗi thăng trầm

chữ ký của anh chưa bao giờ thay đổi

quanh em luôn tươi nguyên “chữ ký” của mẹ.

trong ánh mắt anh, chú bé con tinh nghịch dịu hiền

trong cách anh khiến em khóc em cười,

trong cách anh đáp lời cuộc sống…

em, nàng dâu may mắn.

mẹ dạy em như dạy con gái:

“các con hãy lo cho mình, mẹ lo cho mẹ”

“đời không cho hoa thì ta ngắm lá “

“never mind”

ơn Mẹ của chúng mình

yêu Mẹ trong Anh

NGƯỜI ĐÀN ÔNG HUÝT SÁO

anh, người đàn ông tóc bắt đầu ngả bạc

tay trong tay em, mắt ngước nhìn hoa lá vào thu

anh tìm thơm hương rừng?

anh lắng tiếng chim gù?

bỗng vút cao tiếng sáo…

        bài thánh ca…

                    mẹ ru…

anh, người nông dân vừa làm vườn vừa huýt sáo

đất tơi ra từ ngón tay ấm nắng sứt sẹo

từng đàn chim sà xuống mổ sâu

hót lên giai điệu tự nhiên

anh, người thợ mộc vừa đóng bàn ghế vừa huýt sáo

những phoi bào reo vui nhảy múa…

anh, người kỹ sư vừa dựng nhà, sơn tường, vừa huýt sáo

hai trái tim yêu một túp lều…

anh, người viết thơ tình, vừa rửa bát vừa huýt sáo

giật mình cười với vòng ôm sau lưng

anh, người chồng vừa tắm tiên vừa huýt sáo

gọi người vợ tắm cùng…

anh vừa gieo hạt vừa huýt sáo…

anh vừa đổ rác vừa huýt sáo…

anh vừa tìm kính lão vừa huýt sáo…

anh vừa giặt đồ lót của vợ vừa huýt sáo…

ơi người đàn ông cùng em phượt qua trùng trùng gập ghềnh bão tố,

mẹ bảo anh giống bố.

“con đừng lo, vợ chồng con sẽ ổn”

“sao mẹ biết?”

“vì mẹ được nghe tiếng bố huýt sáo suốt đời”

PHƯỢT CÙNG EM

phượt đi anh,

phượt cùng em!

trên chiếc xe ba bánh màu hoàng thổ

đam mê khám phá dại khờ

đại lộ thẳng băng đường rừng quanh co

gập ghềnh đá mù mịt bụi đỏ

vực sâu cheo leo bùn lầy nghẽn tắc

và nước toé lên từ những dòng sông nhỏ

phượt đi anh,

phượt cùng em!

chào những chú cừu lọt lòng mẹ kêu váng cánh đồng

chào những ruộng nho đỏ, lúa mỳ nâu, hướng dương vàng,

chào biển xanh, núi xanh, làng quê xanh xanh

và nụ cười người nông dân thiện lành…

phượt đi anh

phượt cùng em!

đón cái nóng cháy da cái lạnh thấu xương

đón cạm bẫy đường trường…

chúng ta lắng nghe thiên nhiên

chúng ta lướt gào cùng gió

chúng ta say khướt bạn bè

chúng ta khóc cười mê ngộ

phượt đi anh,

trái tim dũng cảm

phượt đi anh, 

lòng đất mẹ nâng

lướt trên những khổ nhục đau buồn

nắm chặt tay dò đường hầm tối

chiến thắng cơn giận dữ bất lường

dìu nhau qua ngã rẽ tuyệt vọng…

phượt đi anh,

phía trước là tự do

phượt đi anh,

trên đầu mặt trời đỏ

phượt đi anh,

khoảnh khắc này bất tử.

phượt đi anh,

đừng sợ!

phượt cùng em…

DƯỚI TRỜI HEALESVILLE SÁNG TRẮNG

bước đi dưới ánh mặt trời

thẳng lưng hứng nắng sáng chói

hàng cây sương giá ấm dần

tay nhỏ ủ trong tay lớn

mặt trời hào phóng chiếu nắng

lên môi ngọn cỏ ngậm sương

dưới trời Healesville sáng trắng

rỡ ràng thảm cỏ kim cương

anh bỗng cất lên tiếng hát

“walking in the sunshine

feeling the heart smile” (*)

trái tim nói lời linh thiện

em bỗng thấy một đôi vịt

há mỏ hớp tia nắng vàng

vợ chồng vịt thấy chúng mình

giật mình cùng nhau vỗ cánh

cùng hưởng chung nguồn nắng sáng

hoan lạc buồn đau cõi đời

trái tim truyền dòng máu ấm

Mặt Trời yêu vạn vật rong chơi.

Nghĩa tiếng Việt: "Bước đi trong ánh mặt trời/ Cảm thấy trái tim mỉm cười"