Ảnh minh họa: ITN

Tác động tiêu cực của việc chỉ trích công khai đối với con

Cảm giác xấu hổ và tự ti khi trẻ bị chỉ trích trước mặt người khác, đặc biệt là trong môi trường xã hội như lớp học hoặc trước gia đình và bạn bè, chúng có thể cảm thấy cực kỳ xấu hổ và tự ti. Điều này có thể làm giảm lòng tự trọng của con và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảm giác giá trị bản thân.

Những lời chỉ trích công khai có thể làm giảm sự tự tin của con trong việc thử thách bản thân hoặc thể hiện khả năng của mình trong tương lai. Trẻ có thể sợ bị chỉ trích thêm nếu chúng mắc sai lầm, và từ đó, giảm sự sáng tạo, dám thử và học hỏi từ những thất bại.

Con có thể cảm thấy không được yêu thương hoặc không được tôn trọng. Điều này có thể gây ra khoảng cách giữa cha mẹ và con, khiến trẻ cảm thấy khó gần gũi và mở lòng với cha mẹ. Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái có thể trở nên căng thẳng hơn.

Trẻ có thể phản ứng lại sự chỉ trích bằng cách trở nên bướng bỉnh, chống đối hoặc tỏ ra thù địch. Khi trẻ cảm thấy bị chỉ trích công khai, chúng có thể đóng kín cảm xúc, tránh giao tiếp với cha mẹ hoặc bộc lộ sự bất mãn qua hành vi tiêu cực.

Trẻ em học cách xử lý cảm xúc và mối quan hệ qua những trải nghiệm trong gia đình. Những chỉ trích công khai có thể tạo ra cảm giác lo âu, căng thẳng và khó khăn trong việc xây dựng lòng tin vào bản thân cũng như vào người khác trong các mối quan hệ xã hội sau này.

Cách thay thế chỉ trích công khai

Thay vì chỉ trích công khai, cha mẹ nên chọn cách nói chuyện với con trong không gian riêng tư. Việc giải thích hành vi hoặc sai lầm của con một cách nhẹ nhàng và tế nhị giúp con cảm thấy được tôn trọng và dễ dàng tiếp thu.

Tập trung vào hành vi, không phải cá nhân, thay vì chỉ trích trẻ như một cá nhân ví dụ ("Mày thật là vô trách nhiệm"), hãy tập trung vào hành vi cụ thể của trẻ ("Hành động này không tốt vì nó có thể gây hại..."). Điều này giúp trẻ hiểu rõ đâu là điều cần thay đổi mà không cảm thấy bị tổn thương.

Hãy dành lời động viên cho con, cảm ơn trẻ vì những nỗ lực và khuyến khích chúng cải thiện những điều chưa tốt. Một lời khen đúng lúc sẽ giúp con cảm thấy tự tin và có động lực để phát triển.

Hãy lắng nghe cảm xúc và suy nghĩ của con trước khi đưa ra phản hồi. Khi con cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu, chúng sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi đón nhận những lời phê bình và học hỏi từ đó.

Việc chỉ trích công khai có thể tạo ra những tổn thương sâu sắc và làm giảm lòng tự trọng của con cái. Thay vào đó, cha mẹ nên tìm cách phản hồi tích cực, tế nhị và chú trọng đến việc giải quyết hành vi chứ không phải chỉ trích bản thân con. Điều này không chỉ giúp con phát triển một cách lành mạnh mà còn tạo dựng một mối quan hệ gắn bó, tôn trọng giữa cha mẹ và con cái.