Trẻ từ 6 đến 10 tuổi bước vào giai đoạn tiểu học, khoảng thời gian đánh dấu sự chuyển mình từ “em bé” sang một “người học trò nhỏ”. Đây là lúc con phải làm quen với trường lớp, bài vở, bạn bè và cả những thách thức về cảm xúc, áp lực học tập. Nhưng nếu mẹ có một “trợ lý AI” bên cạnh, việc đồng hành cùng con sẽ nhẹ nhàng hơn, không cần tranh thủ từng giờ học thêm, cũng không phải phụ thuộc hoàn toàn vào giáo viên.

Nuôi con thời AI - Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo: Khi bài học không chỉ nằm trong sách giáo khoa (Bài 3 dành cho trẻ từ 6-10 tuổi). Ảnh: ITN

Biến việc học ở trường thành hành trình khám phá hấp dẫn

Nhiều trẻ lớp 1–3 bắt đầu chán học vì chương trình khô khan, thiếu liên hệ thực tế. ChatGPT có thể giúp mẹ biến những bài học khô cứng thành câu chuyện hấp dẫn. Ví dụ: Sthay vì bắt con học thuộc “chu kỳ nước”, mẹ có thể yêu cầu ChatGPT kể chuyện về một giọt nước tên SuSu đi chu du qua biển – mây – mưa – sông – hồ, khiến con tò mò và ghi nhớ tự nhiên.

Với những bé chậm viết, sợ làm văn, mẹ có thể nhờ ChatGPT gợi ý mở bài – thân bài – kết bài theo dạng trò chuyện gần gũi, giúp con học cách viết không bị “đóng khung”. Thậm chí, mỗi khi con hỏi: “Tại sao có sấm sét?”, “Vì sao mình phải học toán?”, mẹ không cần lúng túng nữa – chỉ cần gõ nhanh câu hỏi vào ChatGPT, là có ngay câu trả lời vừa khoa học, vừa phù hợp độ tuổi.

ChatGPT không mang mục đích “làm bài giùm con”, mà là công cụ hỗ trợ gợi mở trẻ định hướng làm bài, mở rộng tư duy. Khi học về loài vật, thay vì yêu cầu con “học thuộc lòng đặc điểm của con voi”, mẹ có thể yêu cầu ChatGPT đặt ra những câu hỏi lạ như: “Nếu con voi biết nói chuyện, nó sẽ kể gì về cuộc sống trong rừng?” Hay: “Giả sử con là nhà báo đến phỏng vấn một con cá voi đang bị đe dọa, con sẽ hỏi gì?”

Trẻ sẽ bắt đầu học bằng cách “nghĩ” - thay vì nhồi nhét kiến thức. Kỹ năng đặt câu hỏi – một trong những nền tảng của tư duy phản biện – sẽ hình thành tự nhiên qua những buổi đối thoại “giả lập” với AI.

Khơi dậy trí tưởng tượng và khả năng kể chuyện qua ChatGPT

6-10 tuổi là độ tuổi tuyệt vời để gieo vào tâm trí con những hạt giống sáng tạo. Với ChatGPT, mẹ có thể gợi ý cho con sáng tác truyện ngắn bằng cách chọn nhân vật – tình huống – thông điệp. Ví dụ: “ChatGPT hãy cùng con viết một câu chuyện về chú mèo biết lập trình và muốn cứu trái đất khỏi robot xấu”. Chat GPT sẽ viết câu đầu tiên, trẻ sẽ viết câu tiếp theo, rồi tiếp tục đến ChatGPT luân phiên đến khi kết thúc câu chuyện. Thông qua quá trình trực tiếp tham gia sáng tác, trẻ sẽ cảm thấy mình như một nhà văn nhí đầy tài năng với những đoạn truyện sống động, hài hước và bất ngờ.

Không dừng ở đó, mẹ có thể khuyến khích con vẽ minh họa cho từng cảnh, thậm chí tạo thành “tạp chí gia đình” mỗi tháng, nơi con là tác giả chính. Việc kể chuyện không chỉ giúp con phát triển ngôn ngữ mà còn dạy con tư duy mạch lạc, biết đưa ra kết luận, hiểu cảm xúc nhân vật – chính là những kỹ năng học tập quan trọng trong suốt đời.

Nuôi con thời AI - Mẹ có thể dùng AI tạo sinh gợi ý cho con sáng tác truyện ngắn bằng cách chọn nhân vật – tình huống – thông điệp

Cùng con học cách quản lý cảm xúc và giải quyết mâu thuẫn

Ở tuổi này, trẻ bắt đầu phải đối diện với xung đột bạn bè, điểm số không như ý, hoặc cảm giác “mình không giỏi như bạn A, bạn B”. Đây là thời điểm khủng hoảng nhẹ về cái tôi và là lúc mẹ cần hiện diện không chỉ như người dạy học, mà còn là người giúp con hiểu chính mình.

ChatGPT có thể cùng mẹ tạo ra những tình huống giả lập: “Nếu con bị điểm kém và sợ bị mẹ la thì nên làm gì?”, “Nếu bạn không chơi với con nữa, con nên nói gì?”… Từ đó, mẹ cùng con đóng vai, trò chuyện và tìm hướng giải quyết. Thay vì chỉ nói “đừng giận” hay “phải học giỏi”, mẹ sẽ cùng ChatGPT giúp con học cách nhận diện – gọi tên – làm chủ cảm xúc, điều mà chương trình chính quy ít dạy.

Dạy con kỹ năng sống và tư duy phản biện một cách chủ động

6–10 tuổi là giai đoạn vàng để hình thành các kỹ năng sống cơ bản: quản lý thời gian, biết đặt câu hỏi, kỹ năng lắng nghe và phản biện. ChatGPT có thể giúp mẹ thiết kế những hoạt động nhỏ mỗi tuần: một buổi “hội thảo tại gia” về cách lập kế hoạch làm bài tập, một trò chơi phỏng vấn ngược để con đặt câu hỏi cho người lớn, hoặc soạn các câu hỏi trắc nghiệm về tình huống thường ngày.

Những kỹ năng này không chỉ giúp con học tốt hơn mà còn xây dựng nền tảng vững chắc để thích nghi trong tương lai số hóa. Đặc biệt, khi ChatGPT được dùng đúng cách, nó không “làm hộ” con, mà trở thành chất xúc tác để mẹ và con cùng học hỏi, cùng sáng tạo và đối thoại mỗi ngày.

6–10 tuổi không chỉ là thời gian học kiến thức, mà còn là lúc con học cách trở thành chính mình. Những câu hỏi “Tại sao?”, những giọt nước mắt vì điểm kém, những nỗi lo giấu kín khi bị bạn bắt nạt đều là dấu hiệu cho thấy con đang lớn, và cần một người bạn biết lắng nghe. Với ChatGPT, mẹ không phải chuyên gia tâm lý, không phải giáo viên giỏi, nhưng vẫn có thể trở thành người bạn đồng hành tin cậy của con – từng ngày, từng chặng tuổi thơ.

Cùng con lập kế hoạch, học cách tự quản lý bản thân

Trẻ 6–10 tuổi bắt đầu cần học cách lập thời gian biểu, sắp xếp việc học – việc chơi. Mẹ có thể cùng con dùng ChatGPT để thiết kế một “planner vui nhộn” mỗi tuần: ChatGPT có thể gợi ý lịch trình học toán – đọc truyện – thời gian chơi thể thao – thời gian giúp mẹ làm việc nhà,...

Con có thể đặt tên các hoạt động theo phong cách siêu anh hùng: “Giờ làm bài tập = Thử thách thần tốc”, “Giờ đọc sách = Cuộc phiêu lưu tri thức”. Việc này tạo cảm giác hứng thú, không ép buộc – và dạy con về trách nhiệm cá nhân, sự tự chủ mà không cần thúc ép.

Rèn EQ và kỹ năng giải quyết vấn đề qua các tình huống giả định

ChatGPT là công cụ lý tưởng để tạo ra những “bài học EQ” mà sách giáo khoa thường bỏ qua. Ví dụ, con giận bạn vì bị trêu chọc – mẹ có thể mô phỏng tình huống đó qua ChatGPT rồi cùng con phân tích: “Nếu con là bạn kia, con nghĩ gì?”, “Nếu con im lặng – la hét – hay xin lỗi thì kết quả ra sao?”

Thậm chí con có thể luyện cách nói lời xin lỗi, thuyết phục, từ chối khéo bằng các đoạn hội thoại mẫu. Những kỹ năng xã hội này không tự nhiên mà có – chúng cần được luyện tập, và AI tạo sinh chính là nơi con có thể học tập mà không cảm thấy xấu hổ.

Tạo dự án học tập cá nhân hóa – cho con cảm giác thành tựu

ChatGPT có thể giúp con tạo một cuốn “tạp chí khoa học” nhỏ, một bộ truyện tranh tự sáng tác, một blog kể chuyện mỗi ngày đi học, hoặc thậm chí một kênh “phỏng vấn người nổi tiếng tưởng tượng”. Khi trẻ cảm thấy việc học không còn giới hạn trong sách giáo khoa mà có thể biến thành những sản phẩm “thật”, con sẽ thấy tự hào và muốn học hơn nữa.

Sử dụng ChatGPT đúng cách không phải là hành động giao phó để trí tuệ nhân tạo dạy con thay cha mẹ, mà là để mẹ và con cùng nhau khám phá thế giới theo một cách sáng tạo hơn, cởi mở hơn và cá nhân hóa hơn. Một đứa trẻ 6–10 tuổi không chỉ cần điểm tốt mà còn cần được nuôi dưỡng cả về lòng tự trọng, tư duy độc lập và cảm hứng học hỏi.